Louisville (CL28/CA28)

Położenie stępki

Louisville jeszcze w trakcie budowy 3czerwca1930

Chrzest i wodowanie

Stępkę pod trzeci krążownik klasy Northamton położono 4 lipca 1928, wodowanie nastąpiło we wrześniu 1930, natomiast przyjęcie do służby odbyło się 15 stycznia 1931. Okręt budowała stocznia Puget Sound Navy Yard w Bremerton. W przeciwieństwie do pierwszych jednostek typu Northampton, Louisville na próbny rejs popłynął do Nowego Jorku. W 1932 brał udział w manewrach floty "fleet problem". Jego główną bazą było San Pedro. W 1934 rozpoczął rejs reprezentujący banderę w szeregu portów państw Ameryki Środkowej i w rejonie Morza Karaibskiego. Po powrocie początkowo brał udział w ćwiczeniach na Atlantyku, po czym wrócił na Pacyfik. Służył między innymi na Alasce, później wrócił na Hawaje. W tym czasie wziął udział w kolejnej edycji ćwiczeń "fleet problem". W ćwiczeniach tych wziął również udział w kolejnych latach (w 1935, 1936 i 1937). W lipcu 1937 dochodzi do kolizji krążownika z łodzią rybacką w rejonie Alaski. W 1938 okręt popłynął w rejs do Thaiti, Samoa i Australii. Z okazji święta narodowego Australii (26 kwietnia – rocznica założenia pierwszej kolonii w Australii) Louisville wraz z kilkoma innymi okrętami obcych bander przebywa w Sydney. Gdy krążownik opuszcza port duża ilość jednostek chce pożegnać amerykański okręt. Jest między nimi mały prom – Rodney. Jego pasażerowie chcąc zobaczyć przepływający krążownik stłoczyli się na jednej burcie na pokładzie widokowym. Mały statek w tym czasie dokonuje zwrotu na tę samą burtę. Mała jednostka traci stateczność, wywraca się i tonie. Wezwane na pomoc inne promy, wraz z marynarzami z Louisville weszły do akcji ratunkowej. Na pokład krążownika podjęto 26 osób. Jedna osoba umiera już w szpitalu okrętowym. Łącznie w tragedii zginęło 19 pasażerów.

Tragedia promu Rodney, ostatnie zdjęcie przedstawia marynarzy Louisville w trakcie akcji ratunkowej

Okręt w końcu odpływa do Melbourne.

Krążowniki Achilles i Louisville w Melburne

W 1939 wziął udział w kolejnej edycji "fleet problem", po czym popłynął na Atlantyk i udał się w rejs do Brazylii. Tutaj otrzymał misję udania się do RPA i podjęcia brytyjskich zapasów złota na pokład (ich wartość wynosiła 148mln. dolarów). Złoto to przewiózł do Stanów Zjednoczonych.

Atak japoński na Pearl Harbor zastał krążownik wracający z misji eskortowej w kierunku Hawajów. Po chwilowym pobycie w zaatakowanej wcześniej przez Japończyków bazie Floty Pacyfiku, krążownik udał się na zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych gdzie został przydzielony do zespołu TF17 z lotniskowcem Yorktown jako jednostką flagową. Na początku lutego 1942 wziął udział w ataku lotniskowców Yorktown i Lexington na Wyspy Gilberta i Marshalla. Po chwilowym powrocie do Pearl Harbor okręt ochraniał bazy w rejonie Samoa i Wysp Gilberta. Tam został przyłączony do zespołu TF119. W ramach tego zespołu lotniskowce Lexington i Yorktown zaatakowały Japończyków w rejonie Rabaul, Salamaua, Lae. Po operacji okręt popłynął na zachodnie wybrzeże gdzie wzmocniono jego obronę przeciwlotniczą, po czym dołączył do zespołu 4 krążowników w rejonie Aleutów (TF8).

Zachodnie wybrzeże, Kalifornia, maj 1942

Bitwa o Midway ominęła krążownik (będący w tym czasie na Aleutach). Atak japońskich lotniskowców Ryujo i Junyo skierowany przeciw amerykańskiej bazie na Aleutach, na Dutch Harbor, nie odnalazł amerykańskich krążowników. Japończycy zdobyli w tym czasie Kiskę i Attu. Okręty amerykańskiej eskadry ostrzeliwały ich pozycje, uczestniczyły również w eskorcie statków na północnych akwenach. Po zakończeniu operacji w rejonie Aleutów okręt przechodzi do San Francisco, a później do Pearl Harbor. Stamtąd prowadzi operacje eskortowe transportów przewożących żołnierzy w rejon Nowej Kaledonii. W końcu dołącza do zespołu TF67 i działa w rejonie Wysp Salomona. Pod koniec stycznia w ramach zespołu TF18 bierze udział w bitwie koło wyspy Renell.

Krążowniki Wichita (zdjęcie zrobione z jego pokładu), Chicago i Louisville na kilka godzin przed bitwą koło wyspy Renell, 29 stycznia 1943

Udział w bitwie

Dowództwo amerykańskie wiedząc o koncentracji sił japońskich w Rabaulu doszło do wniosku, że szykują się one do wsparcia swoich wojsk na Guadalcanalu. Przygotowano kilka zespołów operacyjnych. TF18 z Louisville miał odpowiadać za osłonę transportowców przewożących żołnierzy na Guadalcanal. Dowodzący TF18 spiesząc się na spotkanie transportowców pozostawił wolniejsze lotniskowce eskortowe za sobą. Zespół krążowników został wcześnie wykryty przez japońskie okręty podwodne, a później śledziły go japońskie samoloty. Konieczność zachowania ciszy radiowej spowodowała brak możliwości wsparcia przez samoloty pokładowe z lotniskowców. Wieczorem zespół został zaatakowany przez samoloty torpedowe. O dużym szczęściu w tym czasie musiała mówić załoga Louisville. Podczas pierwszego ataku torpeda przeszła tuż przed dziobem krążownika, podczas drugiego okręt został trafiony, jednak torpeda nie wybuchła. Niestety w trzecim ataku trafiony został inny krążownik zespołu, Chicago. Dwie torpedy uszkodziły na tyle okręt, że ten zastopował. Unieruchomiony okręt został wzięty na hol przez krążownik Louisville. Z prędkością 4 węzłów okręty skierowały się do Espiritu Santo. Następnego dnia około godziny 15-tej holowanie uszkodzonego krążownika przejął holownik Navajo.

Louisville holuje uszkodzony krążownik Chicago po bitwie koło wyspy Renell

Louisville skierowano tymczasem na Aleuty, w tym rejonie okręt przebywał od maja do lipca 1943. Tam uczestniczył w ostrzałach wysp Attu i Kiska (zajętych przez Japończyków), oraz w osłonie desantu na Attu. Później okręt został skierowany na remont i modernizację. Za zmianami w wyglądzie (usunięcie rufowego masztu, skrócenie przedniego, zmiana kamuflażu), szły również zmiany w wyposażeniu. Okręt otrzymał nowe urządzenia kierowania ogniem i radary. Zlikwidowano stanowiska działek 28mm, a zamiast nich zamontowano poczwórne działka 40mm Boforsa, dodano również pojedyncze stanowiskach 20mm Oerlikonów. Okręt do służby wrócił dopiero na początku 1944.

Po modernizacji i zmianie kamuflażu

Krążownik wspiera lądowanie oddziałów desantowych na Tinianie, 24 lipca 1944

W tym czasie stał się jednostką flagową. Krążownik uczestniczył w bombardowaniach wysp Wotje, Roi, Namur, Eniwetok. Podczas jednej z tych operacji rykoszetujący pocisk z krążownika Indianapolis nieomal trafił w Louisville. Bliski wybuch spowodował zasypanie okrętu odłamkami, które spowodowały uszkodzenia w kwaterze admirała Oldendorfa, przebiły gródź i osłonę wieży. Szczęśliwie nie było ofiar w ludziach. Okręt włączono w skład TF58, który zaatakował Japończyków między innymi na Truk. Uczestniczył w ostrzale wysp Saipan, Tinian i Guam. Później przeszedł na wody wokół Filipin. Tam uczestniczył w bitwie w Zatoce Leyte.

Krążownik Louisville, moment uderzenia samolotu kamikaze, styczeń 1945

Skutki uderzenia kamikaze z 5 stycznia 1945

Schemat uderzeń samolotów kamikaze ze stycznia 1945

Na początku 1945 w Louisville przebywający w Zatoce Lingayen trafiły dwa samoloty kamikaze. Pierwszy z nich (5 stycznia) uszkodził działo w wieży nr 2, drugi natomiast (6 stycznia) trafił w mostek sygnalizacyjny. Podczas pożaru został ranny i w efekcie zmarł kontradmirał Chandler (pomagał w gaszeniu pożaru), po nim dowództwo przejął kapitan okrętu McCarty. Za udział w akcji opanowania pożaru i doraźnych naprawach umożliwiających powrót do działań okrętu otrzymał Srebrną Gwiazdę. Straty w załodze były duże. Zginęło 42 marynarzy a 125 było rannych. Tymczasowo stanowisko kierowania ogniem przeniesiono na rufowy mostek. Stąd aż do 9 stycznia okręt uczestniczył we wsparciu artyleryjskim i przeciwlotniczym. Później skierowano go na remont na zachodnim wybrzeżu. Zakończono go w kwietniu 1945.

Louisville po remoncie i zmianie kamuflażu, kwiecień 1945

Po przewiezieniu sztabu admirała Halseya do Guam okręt popłynął w kierunku Okinawy. Tam uczestniczył ponownie w ostrzale pozycji japońskich. Ponownie został trafiony przez samolot kamikaze. Zginęło 8 marynarzy, a 45 było rannych. Uszkodzeniu uległ poczwórny Bofors 40mm, komin się przechylił, zniszczony został wodnosamolot. Powrócił do akcji 9 czerwca, a kilka dni później skierowano go do naprawy. Po kapitulacji Japonii okręt działał w rejonie wybrzeża Chin i Mandżurii. Uczestniczył w przyjmowaniu kapitulacji japońskich statków w Cingtao, a następnie w ich eskorcie do Jinsen w Korei, osłaniał również alianckich jeńców, którzy zostali uwolnieni z japońskiej niewoli. Ostatecznie skierowany na wschodnie wybrzeże i wycofany ze służby w Filadelfii 17 stycznia 1946. Aż do marca 1959 pozostawał we Flocie Rezerwowej, kiedy to został skreślony z listy floty, aby we wrześniu zostać sprzedanym.

Okręty floty rezerwowej, Filadelfia 1955

Uszkodzona przez kamikaze wieża z krążownika została przebudowana na stanowisko kontroli promieniowania, stanowisko to zbierało dane z testów atomowych.

Wieża krążownika jako stanowisko badawcze

Okręt za wojenną służbę otrzymał 13 gwiazd bojowych.

Bibliografia:

https://ww2db.com

http://www.navsource.org/

https://pl.wikipedia.org

Norman Friedman, US Cruisers an illustrated design history, Naval Institute Press , 1984

Zbigniew Flisowski, Burza nad Pacyfikiem, Wydawnictwo Poznańskie, 1989