Kamikaze - Shimpu Tokubetsu Kogekitai

Japonia podejmując działania wojenne przeciw Stanom Zjednoczonym oraz ich sojusznikom stawiała przed sobą dalekosiężne plany ustanowienia całkowitej dominacji w Azji.

•Wiosną 1942 roku, w okresie największych sukcesów, planowane żądania względem Aliantów obejmowały;

Indie, Cejlon, Australię, Nową Gwineę, Nową Zelandię, kanadyjskie terytoria Kolumbii Brytyjskiej oraz Jukonu, Honduras Brytyjski.

•od Amerykanów żądano Hawajów, wysp na Pacyfiku, terytorium Alaski, Terytorium Waszyngtonu

•zdobycze w Ameryce obejmować miały Ekwador, Kolumbię, Panamę, Salwador, Gwatemalę, Nikaraguę, Kostarykę, Kubę, Jamajkę, Haiti oraz wyspy Indii Wschodnich.

Od lata 1942 roku (Bitwa o Midway) rozwiały się nadzieje japońskich sfer militarystycznych na narzucenie dominacji.

W toku ciężkich zmagań drugiej połowy 1942 i 1943 roku złamane zostały możliwości ofensywne Japońskich Imperialnych Sił Zbrojnych.

Wiosną 1944 roku było już jasne że Japonia zmierza ku klęsce, a początkowe cele wojenne są nieosiągalne. Sprawujący faktyczną dyktaturę gen. Hideki Tojo skumulował w swych rękach funkcję premiera rządu, ministra wojny oraz szefa sztabu armii.

Tojo podjął ostatnią próbę wywalczenia kompromisowych warunków pokojowych, poprzez zadanie aliantom jak największych strat i zakończenie wojny przed końcem 1944 roku.

Plany te zakończyły się niepowodzeniem i odsunięciem Tojo w lipcu 1944 roku, jednak jedynie zwiększyło to determinację dowództwa japońskich sił zbrojnych.

Idea ataków samobójczych pojawiła się wśród młodszych oficerów armii i floty już w 1943 roku. Początkowo nie znalazły one posłuchu w Sztabie Imperialnym, a sprzeciw wyraził sam cesarz, jednak po amerykańskim desancie na Marianach, przełamany został japoński "wewnętrzny pierścień obronny", a Wyspy Macierzyste znalazły się w zasięgu amerykańskiego lotnictwa.

Postanowiono sięgnąć po te ostateczne środki walki, stosując jednak określenie "Tokko" (Tokubetsu Kogeki- atak specjalny).

O morskim Tokko przypomniałem już w osobnym artykule-( https://warshipy.pl/post/kaiten-morskie-tokko ).

Już wcześniej zdarzały się sporadyczne przypadki samobójczych ataków na amerykańskie okręty, w sytuacjach gdy podczas walk samoloty ulegały uszkodzeniu, piloci poświęcali swoje życie rozbijając maszyny. Akt taki był określany jako "jibaku".

Od lipca 1944 roku utworzono dwie specjalne jednostki sformowane wyłącznie do szkolenia pilotów- samobójców.

Były to dywizjony "Banda" i "Fugaku".

W tym celu przezbrojono dwa typy bombowców- Nakajima Ki-49 Donryū oraz Mitsubishi Ki-67, uzbrajając je w 800-kilogramowe głowice.

Testy przeprowadzono we wrześniu 1944 roku w Zatoce Manilskiej.

Samoloty te okazały się jednak za ciężkie.

Wg. różnych źródeł pierwsze ataki przeprowadzono we wrześniu lub w październiku 1944 roku.

W ramach sił powietrznych na Filipinach sformowano następnie jednostkę ochotniczą pod nazwą Shimpu Tokubetsu Kogekitai czyli "Oddział Ataków Specjalnych Boski Wiatr".

Nazwa nawiązywała do tajfunów jakie w XIII wieki zniszczyły inwazyjną flotę Mongołów.

Skrótowo zaczęto używać określeń Shimpu lub Kamikaze.

Po niepowodzeniach użycia większych maszyn, zaczęto stosować samoloty Mitsubishi A6M5, które pozbawiano większości wyposażenia, i uzbrajano w 250 kg bombę.

Mitsubishi A6M5 Resisen przygotowane do misji Tokko.

Początkowo piloci aktywowali zapalnik bomby przed zetknięciem się z celem, później instrukcje zmieniono- zwolnienie bomby przed celem miało zadawać dodatkowe uszkodzenia.

Pierwszą akcję zrealizowano 21.10.1944 na krążownik ciężki HMAS "Australia".

25.10.1944 podjęto serię ataków w wyniku których zatopiony został lotniskowiec eskortowy USS "St. Lo" a uszkodzony został inny- USS "Santee".

USS "St. Lo"- lotniskowiec eskortowy typu Casablanca eksploduje po ataku Kamikaze 25.10.1944.

Rezultaty uznano za sukces, co przyczyniło się do kontynuowania ataków Kamikaze.

Ataki samobójcze zaczęły zanikać pod koniec 1944 roku, gdy Japończycy stracili większość parku maszynowego na Filipinach. Ataki prowadzone były przez formacje utworzone zarówno przez lotnictwo lądowe jak i morskie.

Odpowiednio armia i flota wysłały łącznie 400 i 421 samolotów. Dane japońskie podawały zniszczenie 37 okrętów (w tym 5 lotniskowców i 7 pancerników i krążowników) i tak jak w przypadku morskiego tokko, były znacząco zawyżone.

W rzeczywistości zatopiono 16 okrętów (w tym 2 lotniskowce eskortowe). Kamikaze zaliczyły 121 trafień oraz 53 bliskie eksplozje w pobliżu okrętów.

W wyniku strat, ataki samobójcze użyto w niewielkim zakresie podczas walk o Iwo-Jimę w lutym 1945 roku. Jednocześnie niewystarczająca rekrutacja ochotnicza została zastąpiona obowiązkowym zaciągiem.

Tokko zastosowano na szeroką skalę dopiero w walkach o Okinawę od marca 1945 roku.

Zmodyfikowano taktykę poprzez stosowanie skoncentrowanej fali atakujących samolotów by przełamywać narastającą obronę US Navy. Taktykę tę określono kodem Kikusui- ponownie odwołując się do legend, w tym przypadku do legendy o XIV-wiecznym wojowniku Kusunogi Masashiage, który miał popełnić rytualne samobójstwo zamiast poddać się.

Użyto również różnych typów samolotów, w tym Nakajima Ki-27, Nakajima Ki-43, Mitsubishi Ki-51, Kawasaki Ki-61, Nakajima Ki-84.

Raporty japońskie ponownie znacząco zawyżyły skuteczność misji Tokko, zgłaszając zatopienie 44 okrętów (w tym 2 lotniskowców). Realnie straty amerykańskie wyniosły 17 zatopionych okrętów i statków ( w tym 1 lotniskowiec eskortowy).

Uszkodzonych zostało jednak aż 279 jednostek, co stanowiło 25% tonażu uczestniczącego w walkach na tym teatrze.

Bilans

Podczas ostatnich 10 miesięcy działań wojennych na Pacyfiku misje samobójcze Tokko spowodowały 48,1% łącznych strat zadanych US Navy oraz 21,3% zatopień, powodując śmierć co najmniej 7 000 marynarzy.

Trzeba jednak pamiętać że intensyfikacja ataków Kamikaze nastąpiła po bataliach na Morzu Filipińskim, oraz pod Leyte, które całkowicie złamały potencjał Nippon Kaigun. Wobec rozbicia japońskiej floty, to właśnie Tokko stały się główną siłą uderzeniową.

Argumentacja mówiąca że skoro piloci i tak nie mieli już szans w walkach z siłami US Navy to należało uczynić wszystko by ich śmierć nie szła na marne, okazała się tragiczna w skutkach.

Słabo przeszkoleni lotnicy, byli na ogół łatwym celem dla obrony przeciwlotniczej okrętów wroga.

Kamikaze, jak wszystkie formacje powoływane w warunkach niekorzystnej sytuacji na froncie (brytyjskie Home Guard, włoskie Czarne Brygady, niemiecki Volkssturm) nie mógł odmienić już losów wojny, zmierzającej nieuchronnie w kierunku klęski Japonii.

Uginający się od zniszczeń spowodowanych nalotami, japoński przemysł zbrojeniowy usiłował jeszcze w ostatnich miesiącach działań wojennych wyprodukować specjalne konstrukcje stworzone specjalne dla ataków samobójczych. Wbrew głoszonym hasłom, najwyższe poświęcenie młodych, niedoświadczonych pilotów nie mogło już odmienić biegu wydarzeń.

Ataki Kamikaze stanowiły początkowo zaskoczenie dla sił Aliantów na Pacyfiku.

Były one powodem modernizacji jakie prowadzono na okrętach wszystkich typów od jesieni 1944 roku. Bardzo szybko zastosowano aktywne środki, by zminimalizować straty.

US Navy zaczęła tworzyć kordony ochronne wokół zespołów lotniskowców, złożone z niszczycieli.

Ta "pierwsza linia obrony" przy użyciu sprzętu radarowego, uzupełniana była przez patrole powietrzne, przechwytujące atakujące zgrupowania japońskie.

W rezultacie, niemal całkowicie niwelowano zagrożenie dla "capital ships".

W walkach o Okinawę aż 11 spośród 17 zatopionych i 108 spośród uszkodzonych 198 jednostek morskich stanowiły niszczyciele. Zarazem liczba japońskich samolotów które zdołały się przebić przez osłonę spadła z 54% w pierwszych miesiącach do 32% pod koniec wojny.

Tokko pomimo początkowego efektu psychologicznego, nie zdołały zatopić żadnego amerykańskiego lotniskowca floty, nie zdołały tym samym powstrzymać żadnej większej operacji bojowej US Navy. Za cenę poświęcenia życia ok. 3 800 pilotów zdołano zniszczyć 3 lekkie lotniskowce. Była to wielka danina krwi w stosunku do roku 1942, gdy Japończycy przy znacznie mniejszych stratach własnych, zatopili 4 lotniskowce.

We wczesnym etapie wojny wyłączenie każdego lotniskowca miało znaczenie strategiczne, w 1945 strata taka była dla potęgi US Navy nieistotna.

Obawy przed zmasowaną kampanią pilotów- samobójców w razie rozważanego desantu na Wyspy Macierzyste (planowana japońska Operacja Ketsu-gō), oraz potencjalnymi stratami ludzkimi , leżały u podstaw amerykańskiej decyzji o użyciu bomb atomowych w celu zmuszenia Japonii do poddania się.

Symbolicznie ostatnim atakiem Kamikaze był przeprowadzony przez wiceadmirała Matome Ugaki- byłego Szefa Sztabu Połączonej Floty pod dowództwem admirała Isoroku Yamamoto.

Odpowiedzialny za organizowane formacji Tokko w ostatnich miesiącach wojny 15.08.1945- już po Hiroszimie i Nagasaki, oraz w dniu cesarskiego orędzia akceptującego bezwarunkową kapitulację, zarządził ostatnią samobójczą operację w której wzięło udział 11 maszyn Yokosuka D4Y Suisei (nie zanotowano tego dnia strat po stronie amerykańskiej).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zbiór ujęć ataków Kamikaze

https://youtu.be/EQiH_QwTLkI

HMAS "Australia" przetrwał atak pięciu Kamikaze.

Zdjęcie wykonane 9.01.1945.

Załoga lotniskowca USS "Intrepid" usuwa szczątki samolotu po ataku Kamikaze.

25.11.1944.

Załoga USS "Belleau Wood" usiłuje ugasić pożary po ataku Kamikaze. W tle widoczny USS "Franklin", również zaatakowany przez Tokko.

30.10.1944.

Szczątki japońskiej maszyny na pokładzie lotniskowca USS "Randolph".

11. 03. 1945.

Niszczyciel USS "Singbee" po ataku Kamikaze w wyniku którego urwana została rufa okrętu.

14.04. 1945.

USS "Hazelwood"- niszczyciel typu Fletcher. Widok na pomost bojowy po ataku Kamikaze

29. 04. 1945.

USS "Hazelwood"- niszczyciel typu Fletcher, po ataku Kamikaze

29. 04. 1945.

USS "Newcomb" (typ Fletcher) widoczne uszkodzenia po ataku Kamikaze podczas walk o Okinawę

6. 04 . 1945.

Grafika przedstawiająca uszkodzenia jakich doznał USS "Hugh W. Hadley" (typ Sumner) od ataku Kamikaze

11. 05. 1945.

Dramatyczne ujęcie. Mitsubishi A6M5 Reisen zaraz rozbije się burtę pancernika USS "Missouri".

W tym przypadku uderzenie o burtę pancernika nie spowodowało większych strat. Nie ucierpiał też nikt za załogi okrętu.

11.04.1945.

Pochówek marynarzy na pokładzie pancernika USS "New Mexico". W wyniku ataku Kamikaze zginęło 54 członków załogi.

13. 05. 1945

Zniszczenia na pokładzie USS "Enterprise"

14. 05 .1945.

Niszczyciel USS "Allen M. Sumner" ratuje członków załogi lotniskowca USS "Enterprise", po tym jak atak Kamikaze wyrwał windę lotniczą i odrzucił ją od okrętu.

Widoczni stojący na dryfującym elemencie cudem uratowani członkowie załogi lotniskowca

14. 05 .1945.