WSTĘP

Po kampanii w Polsce ambicje Adolfa Hitlera wzrastały. Jego wzrok skierował się na zachód, gdzie już w listopadzie planował uderzyć na Francję. Pierwotny plan ataku przewidywał zastosowanie taktyki z okresu I wojny, czyli atak przez Belgię, w celu ominięcia linii Maginota.

Sztab generalny jednak stanowczo stwierdził, że atak w tym okresie był nierealny z powodu strat poniesionych w Polsce oraz nikłych zapasów paliwa i amunicji. Żeby odpowiednio przygotować wojska i uzupełnić straty sprzętowe, oceniono że potrzeba przynajmniej okresu sześciu miesięcy.

Ważną sprawą stało się zabezpieczenie dostaw surowców strategicznych do Rzeszy, szczególnie tych płynących ze Szwecji. Głównym portem przeładunkowym był norweski Narvik.

Niemcy zdawali sobie sprawę z tego, że Royal Navy mogła by te dostawy w łatwy sposób zablokować, dlatego też powrócono do koncepcji opracowanej w połowie lat 30 aby zająć państwa skandynawskie.

Ze strategicznego punktu widzenie było to pożądane, gdyż doprowadzało do częściowego okrążenia Wielkiej Brytanii, a norweskie fiordy stałyby się doskonałymi bazami dla nawodnych i podwodnych sił Kriegsmarine.

PLAN

Pomył ten, autorstwa adm. Rolfa Carsa, opierał się na słusznych doświadczeniach wyniesionych z I wojny światowej. Dowódca Kriegsmarine adm. Reader proponował zdobycie szeregu norweskich portów, a co za tym idzie, opanowanie tego skandynawskiego kraju. Podbój Norwegii zabezpieczał również północną flankę III Rzeszy, ponieważ wykluczał on możliwość wykorzystania norweskich baz morskich przez Brytyjczyków. Obok opanowania Norwegii rozsądnym i znacznie ułatwiającym wykonanie tej operacji było wkroczenie do Danii i podporządkowanie tego kraju Niemcom. Führer początkowo wahał się, obawiając zdecydowanej reakcji Brytyjczyków. Jeszcze w grudniu 1939 roku zapewniał, iż Szwecji i Norwegii nie grozi niebezpieczeństwo, a III Rzesza nie żywi wobec obu państw żadnej urazy i nie ma wrogich zamiarów.

Dopiero nacisk dowódcy floty oraz argumenty jakie przedstawił zmieniło podejście Führera do problemu Norwegii. Osobą, która odegrała dużą rolę w przyszłych działaniach był Vidkun Quisling, szef norweskiej partii faszystowskiej, Nasjonal Samling.

Ambitny polityk pragnął rządzić w swoim kraju, zapewniając jednocześnie Niemców o przywiązaniu do NSDAP. W grudniu 1939 roku Quisling przybył do Berlina, aby tam spotkać się ze swoim wieloletnim znajomym Alfredem Rosenbergiem. Niemiec skontaktował go z Raederem. 13 grudnia, tuż po spotkaniu z Norwegiem, Hitler rozkazał opracowanie planu operacji opanowania Norwegii. Sztab Generalny z zapałem zabrał się do pracy i już wkrótce Hitler zobaczył na swym biurku pełny raport.

W między czasie Pierwszy Lord Admiralicji Winston Churchill, jako nowy członek brytyjskiego gabinetu wojennego, proponował zaminowanie norweskich wód. To zmuszałoby statki transportujące rudę do podróży przez otwarte wody Morza Północnego, gdzie flota brytyjska bez trudu mogłaby je przechwycić. Jednakże ta propozycja została odrzucona przez Neville Chamberlaina i Lorda Halifaxa z powodu obawy przed negatywną reakcją neutralnych krajów, m.in. USA. Do propozycji powrócono na początku wojny ZSRR z Finlandią.

Informacje o tych planach wkrótce dotarły do OKW. Dodatkowo incydent z przejęciem niemieckiego okrętu z jeńcami brytyjskimi przez HMS Cossack 16.02.1940 roku utwierdził Hitlera w przekonaniu o konieczności zajęcia Norwegii.

Przyśpieszyło to decyzję nad opracowaniem planu operacji "Weserubüng". W tym celu w dniu 20 lutego do Kancelarii Rzeszy wezwano gen. Falkenhorsta. Hitler chciał powierzyć mu wykonanie prowizorycznego planu operacji.

plan operacji

Ten na kilka godzin zamknął się w hotelu z przewodnikami turystycznymi, i wrócił do Hitlera następnego dnia z planem. Führer był widocznie zadowolony ze zreferowanego mu opisu akcji, gdyż powierzył Falkenhorstowi dowodzenie operacją, przydzielając mu jako szefa sztabu płk. Ericha Buschenhagena, oraz kom. Johanna Kranke jako szefa transportu morskiego. Datę rozpoczęcia operacji dwukrotnie przesuwano ze względu na warunki atmosferyczne, ustalając ją ostatecznie na 8 kwietnia 1940 roku. Atak poprzedziły działania dyplomatów i wojskowych niemieckich, którzy przekazali do Berlina niezwykle cenne informacje dotyczące przygotowania Norwegów oraz Brytyjczyków do walki.

Siły obu stron

1) III Rzesza:

A) wojska lądowe:

W ramach przygotowania przygotowano dwa korpusy armijne w sile

·        XXXI – dow. gen. Leonhard Kaupisch – 170 i 198 Dywizja Piechoty, 11 bryg. Zmotoryzowana

·        XXI – dow. gen. Nikolaus von Falkenhorst – 69, 163, 181, 196, 214 Dywizja Piechoty, 2 i 3 Dywizja Górska, 40 baon pancerny

Co ciekawe 2 i 3 Dywizja Górska były jednostkami wywodzącymi się z byłych jednostek austriackich.

Zaś w skład 40 batalionu pancernego wchodziły dość nietypowe pojazdy, a mianowicie ciężkie czołgi

, które poza pięcioma pojazdami eksperymentalnymi nie weszły do szerszej produkcji.

czołg propagandowy Neubaufahrzeug

B) wojska powietrzne

Wsparcie z powietrza zapewniał X korpus Luftwaffe , który posiadał:

·        102 myśliwce (w większości Bf-109 w wersji D i E)

·        233 samoloty bombowe

·        40 bombowców nurkujących

·        160 samolotów rozpoznawczych

·        550 transportowych

samolot myśliwski BF-109D

W skład sił lotniczych trzeba też wliczyć 1 batalion 1 pułku strzelców spadochronowych

C) siły morskie

Kriegsmarine zaangażowała większość posiadanych okrętów wojennych, dzieląc je na kilka eskadr (każda z innym zadaniem)

1.      Pancerniki „Scharnhorst” i „Gneisenau”, 10 niszczycieli: „Z2 Georg Thiele”, „Z9 Wolfgang Zenker”, „Z11 Bernd von Arnim”, „Z12 Erich Giese”, „Z13 Erich Koellner”, „Z17 Diether von Roeder”, „Z18 Hans Lüdemann”, „Z19 Hermann Künne”, „Z22 Anton Schmitt”, „Z21 Wilhelm Heidkamp” i 2 tys. strzelców górskich do Narwiku.

2.      Ciężki krążownik „Admiral Hipper”, 4 niszczyciele: „Z5 Paul Jacobi”, „Z6 Theodor Riedel, „Z8 Bruno Heinemann”, „Z16 Friedrich Eckoldt” i 1,7 tys. żołnierzy do Trondheim.

3.      Lekkie krążowniki „Köln” i „Königsberg”, szkolny okręt artyleryjski „Bremse”, 2 torpedowce: „Leopard” i „Wolf”, 5 kutrów torpedowych: (S19), (S21), (S22), (S23), (S24), okręt „Karl Peters” i 900 żołnierzy do Bergen.

4.      Lekki krążownik „Karlsruhe”, 3 torpedowce: „Luchs”, „Grief”, „Seeadler”, 7 kutrów torpedowych: (S7), (S8), (S17), (S30), (S31), (S32), (S33), okręt „Tsingtau” i 1,1 tys. żołnierzy do Kristiansand.

5.      Ciężki krążownik „Lützow”, ciężki krążownik „Blücher”, lekki krążownik „Emden”, 3 torpedowce: „Möwe”, „Albatross”, „Kondor”, 7 kutrów trałowych: (R17), (R18), (R19), (R20), (R21), (R22), (R23) i 2 tys. żołnierzy do Oslo.

6.       4 trałowce: (M1), (M2), (M9), (M13) i 150 żołnierzy do Egersund.

2) Alianci:

B) Wojska lądowe:

Norwegia: 1-6 Dywizja piechoty, 1-3 pułk kawalerii

Brytyjczycy: 15, 148, 146, 24 brygady z armii terytorialnej

Francuzi: 13 brygada piechoty, 5 brygada strzelców alpejskich, 342 kompania czołgów lekkich,

Polacy: Samodzielna brygada strzelców podhalańskich

B) siły powietrzne:

Norwegia: 110 samolotów (w większości przestarzałe)

Alianci: poza maszynami z lotniskowców przebazowano do Norwegii 46 (Hawker Hurricane) i 263 (Gloster Gladiator) dywizjon myśliwski RAF

C) siły morskie:

Norwegia:

2 okręty obrony wybrzeża (Norge i Eidsvold)

KMNS Norge

7 Niszczycieli (w tym 4 nowego typu Sleipiner)

17 torpedowców

9 okrętów podwodnych

7 stawiaczy min

Alianci:

4 pancerniki: Rodney, Warspite, Valiant, Resolution

2 krążowniki liniowe: Repulse, Renown

3 lotniskowce: Glorious, Furious, Ark Royal

lotniskowiec HMS Glorious

5 ciężkich krążowników: Berwick, Devonshire, Effingham, Suffolk, York

7 lekkich krążowników (z czego 2 francuskie)

26 niszczycieli (z czego 3 polskie, 9 francuskich, 14 brytyjskich)

19 okrętów podwodnych (z czego 1 polski i 1 francuski)

Jak widać po zestawieniu przewaga na morzu była po stronie aliantów, ale przewaga liczebna to jedno, a wygranie bitwy to zupełnie inna sprawa.

Opóźnienia w realizacji planów aliantów, oraz zaskoczenie ze strony III Rzeszy spowodowały że już na starcie przewaga taktyczna była po stronie Niemiec.

do cz II

https://warshipy.pl/post/kampania-skandynawska-1940-cz-ii