link do cz. I

https://warshipy.pl/post/lotniskowce-cesarskiej-marynarki-wojennej-japonii-cz-i

b) Akagi i Kaga

W myśl traktatu początkowo planowano przebudowę dwóch krążowników liniowych typu Amagi. Jednak kadłub samego Amagi był zbyt uszkodzony po trzęsieniu ziemi z września 1923 i ostatecznie pocięto go na złom. W jego miejsce wybrano kadłub pancernika Kaga należącego do okrętów typu Tosa. Obie jednostki przebudowywano w tym samym okresie, wzorując się m.in. na brytyjskich okrętach typu Courageous. Okręty miały posiadać następujące parametry:

                 Akagi          Kaga

wyporność        34000          34000

prędkość          32,5 w          27 w

długość           260 m          235 m

szerokość          29 m          29,6 m

samoloty           60            60

Okręty miały posiadać w myśl traktatu również silne uzbrojenie artyleryjskie; było to spowodowane tym, aby zgodnie z założeniami taktycznymi taktyki oprócz używania samolotów okręty mogły walczyć z innymi jednostkami nawodnymi. Uzbrojono je w 10 dział o kalibrze 200 mm 50 3rd year mieszczących się w kazamatach. Zresztą nie tylko Japończycy tak postąpili, np. Amerykanie w jednostkach typu Lexington zamontowali osiem dział kalibru 203 mm, z tym że mieszczących się w dwulufowych wieżach. Okręty posiadały trzy pokłady startowe, co w teorii miało pozwolić na jednoczesny start i lądowanie samolotów na nich zgromadzonych.

lotniskowiec Akagi

Sama praca nad przebudową tak dużego okrętu jak Akagi na lotniskowiec przysporzyła Japończykom bardzo dużej ilości problemów. Dla tego państwa, nie dysponującego praktycznie żadnymi doświadczeniami w budowie tak dużych okrętów tej klasy, do niedawna zamawiającego swe ciężkie okręty w stoczniach zagranicznych, było to dużym wyzwaniem. Dlatego też mimo swej wielkości Akagi początkowo był traktowany jak jednostka doświadczalna. Przyjęte na nim rozwiązania miały być później wdrażane na przebudowanej jednostce typu Tosa. Dysponowano wówczas tylko lotniskowcem Hôshô ukończonym w 1922 r., lecz był on prawie trzykrotnie mniejszy, a czas eksploatacji nie pozwolił na zdobycie większych doświadczeń. Konstruktorzy japońscy na czele z K. Fujimoto musieli korzystać z danych wywiadu wojskowego, który zbierał informacje w sposób oficjalny, np. wykorzystując wizytę na lotniskowcu Furious podczas rewii koronacyjnej, oraz tajny – wysyłając swych agentów jako kulisów bunkrujących ładunki na brytyjskich lotniskowcach na Dalekim Wschodzie. Zebrane informacje oraz olbrzymia praca w postaci licznych doświadczeń i wiedzy wywiadowczej spowodowały powstanie konstrukcji niezwykle ciekawej, aczkolwiek niezbyt udanej. Obie jednostki weszły do służby odpowiednio w marcu 1927 i 1928 roku, przy czym jako pierwszy wszedł do służby Akagi.

lotniskowiec Kaga

c) Ryūjō

Jeszcze zanim zbudowano okręty Akagi i Kaga, w sztabie marynarki wojennej planowano jak wykorzystać posiadany limit. Działo się tak, gdyż według oficjalnych danych obie jednostki mieściły się w normach traktatów z Waszyngtonu. Pozostałe 29 tys. ton planowano przeznaczyć na przebudowę jeszcze jednego krążownika liniowego. Ale zmieniło się to w 1924 roku gdy przyjęto dwa założenia:

- budowa trzech małych okrętów po około 10 tys. ton

- jeden duży i jeden mniejszy

Przekroczenie limitu w drugim przypadku nie było złamaniem traktatu, gdy ż on traktował jednostki poniżej 10 tys. jako okręty pomocnicze lub doświadczalne. Budowa większej ilości jednostek była z punktu widzenia strategów logicznym rozwiązaniem. Wiadomo było, że utrata lub uszkodzenie jednego rasowego lotniskowca była bolesna dla floty. Co innego większa ilość mniejszych jednostek, ta nie wpływała w znaczącym stopniu na jej siłę uderzeniową. Okręt taki można było w razie uszkodzeń dość szybko połatać lub zastąpić. Następną kwestią były same koszty budowy, po prostu Japonii brakowało środków na budowę nowych wielkich jednostek.

Zgodnie z programem do budowy nowej jednostki o nazwie Ryūjō (Wierzgający Smok) przystąpiono w listopadzie 1929 roku. Od razu wyszły niedociągnięcia projektowe, wyporność 8000 ton była za mała aby osiągnąć wymagane parametry. Wtedy postanowiono wprowadzić w życie projekt rozbudowy floty który powstał nieco wcześniej, bo w 1928 roku po fiasku rozmów rozbrojeniowych w Genewie. Według tych założeń planowano oddać dwa okręty, jeden o wyporności 13 500 a drugi poniżej 10 000. Tak powstała ostateczna koncepcja nowej jednostki.

Wyporność: 13 600 ton

Długość/szerokość: 180/20,8 m.

Prędkość: 29 w.

Samoloty: 45

Okręt miał być uzbrojony już wyłącznie w artylerię przeciwlotniczą. Ostatecznie zasilił flotę japońską w maju 1933 roku. Sama jednostka przysporzyła marynarce sporo problemów, okazało się że okręt ma słabą dzielność morską i jest wysoce niestabilny. Spowodowało to ostatecznie rezygnację z budowy takich jednostek na rzecz późniejszego typu Sōryū. Oczywiście nie zrezygnowano z budowy jednostek o podobnych parametrach całkowicie, ale też nie budowano ich oficjalnie. Dość powiedzieć że budowane 3 trzy jednostki pomocnicze (Takasaki, Tsurugizaki, Taigei) budowano tak, by mogły być przerobione w łatwy sposób na okręty lotnicze.

lotniskowiec Ryūjō

d) typ Sōryū

Po niewątpliwej porażce Ryūjō sztab imperialny pracował nad dwoma rodzajami lotniskowców, klasycznym i hybrydowym. Okręt hybrydowy pod nazwą G-6 miał posiadać:

Wyporność: 17 500 ton

długość/szerokość: 240/25m

samoloty: 72

prędkość 36 w.

Uzbrojenie miało się składać z trzech dwulufowych wież kal. 200 mm, takich samych jak na krążownikach typu Takao. Projekt hybrydowy był stopniowo rozwijany przez G8 do W-105. Ostatecznie z nich zrezygnowano, ale G8 posłużył jako podstawa do projektu G9, nowych klasycznych jednostek które ostatecznie stały się typem Sōryū. Kadłub jednostki został zaprojektowany w oparciu o projekt ciężkiego krążownika Mogami. Samo opancerzenie było stosunkowo słabe, co miało zmniejszyć wagę okrętu, tak samo jak słabsze uzbrojenie. W trakcie trwania prac zrezygnowano w tym celu z artylerii kalibru 155 mm. Szczególnie na uszkodzenia był wrażliwy zespół napędowy. Według ostatecznego projektu jednostki typu Sōryū (Szaroniebieski Smok) miały posiadać:

wyporność: 18 000 ton

długość/szerokość: 227/21 m.

prędkość: 34,5 w.

samoloty: 71

Uzbrojenie artyleryjskie miało składać się z 12 armat o kal. 127 mm oraz 25 kal. 25 mm. Jednostka weszła do służby w grudniu 1937 roku. Jej przyszły bliźniak w trakcie prac zmienił się dość sporo w porównaniu do okrętu bazowego. Dość powiedzieć, że znacznie przytył, bo wyporność urosła do około 22 tys. ton Wzmocnieniu uległa też lekka artyleria przeciwlotnicza. Nazwanie tej jednostki bliźniaczą jest jednak w kręgach znawców tematu trochę nad wyrost, gdyż różnice konstrukcyjne są dość spore. Chodzi tu między innymi o umiejscowienie nadbudówki - Hiryū (Lecący Smok) posiada ją, w przeciwieństwie do innych jednostek japońskich tego okresu, po lewej stronie. Nowa jednostka weszła do służby w lipcu 1939 roku. Typ Soryu był pierwszym dużym japońskim lotniskowcem zbudowanym od podstaw. Stał się podstawą do opracowania całej serii okrętów typu Unryu.

lotniskowiec Sōryū

4) Sytuacja w latach 1936-1941 w Cesarskiej Marynarce Wojennej

Nowa doktryna wojenna Cesarstwa została przyjęta jeszcze przed ukończeniem jednostki typu Hiryū w 1936 roku. Według założeń marynarka wojenna do 1945 r. miała wciąż się rozwijać. Zakładano osiągnięcie wyporności wszystkich jednostek morskich rzędu 1 278 400 t. W tej liczbie znajdować się miało aż 10 lotniskowców o łącznej wyporności 181 000 ton, czyli o 100 000 ton więcej niż w limicie przyznanym na konferencji waszyngtońskiej. Było to następstwo nieratyfikowania układu Londyńskiego z 1935 roku.

Japońskie siły morskie zostały podzielone na cztery zespoły:

1. Flotę – siły główne składające się z dwóch dywizjonów okrętów liniowych (8 jednostek), jednego dywizjonu lotniskowców lekkich (2 jednostki), dwóch dywizjonów krążowników ciężkich (8 jednostek), trzech flotylli niszczycieli (12 dywizjonów – 48 jednostek) i trzech flotylli okrętów podwodnych (9 dywizjonów – 40 jednostek);

2. Flotę – określaną jako Siły Zwiadowcze, tworzyć miało: jeden dywizjon pancerników (4 jednostki typu Kongô), cztery dywizjony lotniskowców uderzeniowych (8 jednostek – do wybuchu wojny osiągnięto stan 6 jednostek), pięć dywizjonów krążowników ciężkich i lekkich (20 jednostek), trzy flotylle niszczycieli (12 dywizjonów – 48 jednostek), 2 flotylle okrętów podwodnych (20 jednostek);

3. Flotę – składającą się z jednostek drugiej kategorii;

4. Flotę – jednostki wyznaczone do działań na wodach chińskich, skupiającą głównie przestarzałe krążowniki i okręty patrolowe.

W związku z przyjęciem nowej organizacji sił morskich, sztab IJN zmodyfikował Trzeci Program Uzupełnień Floty, który został zaakceptowany przez parlament w marcu 1937 roku. Plan zakładał budowę dodatkowych 70 jednostek różnych typów, w tym dwóch nowych dużych lotniskowców powstających według projektu G 114. Rozpoczęcie montażu kadłubów w postaci położenia stępek nastąpiło odpowiednio w grudniu 1937 r. i maju 1938 r.

a) Lotniskowce typu Shōkaku

Okręty tego typu były to pierwszymi japońskimi lotniskowcami zaprojektowanymi bez ograniczeń narzucanych Traktatem Waszyngtońskim. Opracowane konstrukcyjne założenia dla nowego typu okrętów były następujące:

wyporność: 24 500 ton

prędkość: ok 37 w.

uzbrojenie główne 16 armat kal. 127 mm

samolotów – 96.

W trakcie dalszych prac projektowych zostały one uszczegółowione, i w wyniku dużej ilości konsultacji uległy zmodyfikowaniu. Ostatecznie w projekcie G 11 powstałym w Wydziale Technicznym IJN liczbę samolotów zmniejszono do ilości 72 bojowych oraz 12 w rezerwie. Wynikało to głównie z tego, iż zaczęto budować nowe samoloty o znacznie większych rozmiarach od obecnie użytkowanych. Nowością była kwestia, że samoloty rezerwowe były w pełni gotowe do lotu, a nie jak to miało miejsce wcześniej, rozmontowane na części. Jeśli chodzi o uzbrojenie przeciwlotnicze pozostawiono je w projekcie bez zmian, dodając jedynie 36 działek kal. 25 mm. Obniżono przy tym wymagania odnośnie prędkości do 34 w. Opancerzenie magazynów amunicyjnych miało wytrzymywać ostrzał armat kal. 203 mm oraz uderzenie 800 kg bomby zrzucanej w locie poziomym, zaś maszynownia miała być odporna na ostrzał dział kal. 127 mm i trafienie 250 kg bombą zrzuconą przez bombowiec nurkujący. Sam wygląd, jak i rozwiązania konstrukcyjne były bardzo podobne do tych zastosowanych na typie Sôryu, jednak okręty te były znacznie większe i wprowadzono na nich wiele nowych rozwiązań. Nowością jeśli chodzi o np. Shokaku było zastosowanie gruszki dziobowej Taylora ograniczającą opór falowy kadłuba przy dużej prędkości.

Przy konstrukcji kadłuba zwrócono także uwagę na zmniejszenie oporów hydrodynamicznych wsporników wałów napędowych i stępek przeciw przechyłowych. Koszt budowy jednego okrętu miał wynosić blisko 81 mln jenów. Budowę obu okrętów rozpoczęto odpowiednio w grudniu 1937 r. (Shōkaku - Lecący Żuraw) i maju 1938 r. (Zuikaku - Szczęśliwy Żuraw). Według parametrów okręty wyglądały następująco:

wyporność: ok. 32 000 ton

długość/szerokość: 257/26 m.

prędkość: 34 w.

samoloty: 84

Uzbrojenie miało się składać z 16 armat uniwersalnych kal. 127 mm oraz 36 kal. 25 mm. Obie jednostki oddano do służby w przededniu rozpoczęcia działań na Pacyfiku. Jak pokazała historia użytkowania jednostki typ Shōkaku śmiało można je uznać najlepsze japońskie lotniskowce II wojny światowej; udało się w nich zbalansować wysokie możliwości bojowe z odpowiednim poziomem opancerzenia, co było nowością dla lotniskowców floty japońskiej. Ich następca – Taihô, mimo swych pewnych zalet, nie był już tak udany.

lotniskowiec Shōkaku

Pomimo opracowania w okresie przedwojennym przez Japończyków nowoczesnej taktyki użycia lotniskowców, klasa ta pozostawała jednak dalej niedoceniana. Najlepszym tego przykładem jest przyjęty 6 marca 1939 roku tzw. ,,Czwarty Program Uzupełnień Floty``. Według jego założeń planowano budowę zaledwie jednego lotniskowca. A był to plan przewidujący zasilenie IJN przez 80 jednostek o łącznym tonażu ponad 1 200 000 ts. Wynikało to głównie z faktu przyznania priorytetu mimo wszystko pancernikom. Można to w pewien sposób zrozumieć. Okręty tej klasy ze względu na ograniczenia traktatowe nie były budowane, a po odrzuceniu postanowień traktatowych otworzyła się droga do ich powstania. W grę wchodził również potencjał japońskich stoczni, który uniemożliwiał budowę okrętów obu klas jednocześnie. Zresztą w tamtym okresie ciągle uważano lotniskowce wyłącznie jako okręty pomocnicze. Jedynym zamówionym w ramach Czwartego Programu nowym lotniskowcem był wspomniany Taihô. Najprawdopodobniej początkowo okręt miał powstać w oparciu o opracowany projekt G 12 stanowiący daleko idące rozwinięcie typu Shōkaku. Okręt miał posiadać wzmocnioną osłoną bierną kadłuba i lekko opancerzony pokład lotniczy. Dwie jednostki tego typu określano mianem Shōkaku Kai. Jednak w późniejszym okresie, na podstawie doniesień o nowych silnie opancerzonych lotniskowcach brytyjskich typu Illustrious, zadecydowano o wprowadzeniu jeszcze mocniejszej ochrony jednostki.

Nowy projekt otrzymał oznaczenie G 13, i był to ostatni lotniskowiec zamówiony w japońskich stoczniach przed wybuchem wojny. Mimo że budowę Taihô planowano rozpocząć już w 1937 roku (wówczas wg pierwotnego projektu G 12), to jednak problemy w stoczniach i zmiany w projekcie docelowym spowodowały przesunięcie tego faktu na rok budżetowy 1939/40. Budowę okrętu ostatecznie rozpoczęto 10 czerwca 1941 roku, a sam okręt do służby został oddany dopiero w marcu 1944 r.

CDN....

link do cz. III

https://warshipy.pl/post/lotniskowce-cesarskiej-marynarki-wojennej-japonii-cz-iii