do cz. III

https://warshipy.pl/post/lotniskowce-cesarskiej-marynarki-wojennej-japonii-cz-iii

6) Doktryna Cesarskiej Marynarki Wojennej

Japońska doktryna użycia marynarki wojennej paradoksalnie miała charakter wybitnie obronny. Przyjęte po konferencji waszyngtońskiej ograniczenia w zbrojeniach morskich stawiały Japonię na trzecim miejscu w świecie, ale jej flota stawała się mimo to słabsza od sił morskich potencjalnych przeciwników czyli USA czy Wielkiej Brytanii. To było powodem wysiłku koncepcyjnego Sztabu Generalnego IJN, który szedł w kierunku wyrównania dysproporcji. Podczas obowiązywania ograniczeń traktatowych normą było zaniżano wyporności jednostek na klasach objętych umowami. Lecz w perspektywie czasu dawało to ograniczone korzyści. Problemem podstawowym pozostawała przewaga ewentualnego potencjalnego przeciwnika, a za takiego przede wszystkim uznawano US Navy, szczególnie w okrętach liniowych. Zakaz budowy lub rozbudowy baz morskich na Pacyfiku częściowo rekompensował tę przewagę. Działania takie ograniczały autonomiczność potencjalnego agresora, i w konsekwencji mogły pomóc własnym działaniom defensywnym. Dlatego też Sztab przewidywał, wzorem Cuszimy, decydującą wielką bitwę morską wydaną najlepiej jak najbliżej własnych baz. W okresie późniejszym okresie punkt starcia zbrojnego przesuwano stopniowo na południe oraz wschód. Walna bitwa miała być podzielona na dwa etapy:

a) decydująca bitwa nocna - masowe użycie lżejszych jednostek które przy użyciu broni torpedowej miał uszczuplić siły przeciwnika o około 30% zespół przeciwnika

b) główne starcie wielkich okrętów liniowych

Tak ogólnie prezentował się plan strategicznej obrony, a co za tym idzie przyszłe zadania dla japońskich lotniskowców i lotnictwa pokładowego. Początkowo głównym zadaniem miało być rozpoznanie na rzecz własnych zespołów floty oraz osłona myśliwska. Wraz z rozwojem lotnictwa i uzbrojenia miały dojść misje uderzeniowe. Konsekwencją takich założeń było to, że 3. Dywizjon Lotniskowców składający się z najstarszego japońskiego okrętu tej klasy Hôshô i lekkiego Zuihô włączono w skład 1. Floty. Skupiała ona okręty liniowe przeznaczone do walnej bitwy. Ich główne zadania pokrywały się z pierwotnym planem zastosowania lotniskowców. W momencie utworzenia Kido Butai jasne się stało, że ich główne zadanie uderzeniowe nastąpi po I etapie walnej bitwy. Podstawowym ich zadaniem miało być wywalczenie panowania w powietrzu, lub choćby ewentualnej przewagi. Dlatego też ich pierwszymi celami miały być lotniskowce wroga. Tutaj jednak należy podkreślić jedną kwestię, iż przede wszystkim chodziło o wyeliminowanie ich z działań np. poprzez uszkodzenie pokładu lotniczego. Był to środek do wykonania zadania podstawowego. Celem głównym pozostawała według tego planu flota liniowa przeciwnika. Takie planowanie powodowało że w pierwszym etapie działań głównie wykorzystane miały być bombowce nurkujące, natomiast przeciwko okrętom liniowym działania lotnictwa pokładowego miały zostać skoordynowane z uderzeniami dwusilnikowych samolotów torpedowych i bombowych lotnictwa lądowego. Według ambitnych planów na przełom lat 1942/43 przewidywano, iż flota japońska będzie dysponować już 17 lotniskowcami. W tej liczbie:

-siedem najnowszych tworzyć miało Zespół Uderzeniowy (czyli Kido Butai)

-siedem kolejnych drugorzutowy Zespół Decydującej Bitwy Nocnej,

-a pozostałe trzy Zespół Osłony Bezpośredniej.

Na pokładach lotniskowców bazować miało łącznie 752 maszyny. W tej liczbie 233 A6M2 Zero, 228 D3A1 Val, 291 B5N2 Kate

Jeszcze przed wybuchem wojny w maju 1941 r. podczas spotkania członków Sztabu Generalnego z przedstawicielami Ministerstwa Marynarki Wojennej omówiono kolejne programy rozwojowe floty. Zdając sobie sprawę przede wszystkim z ograniczonego potencjału stoczni wobec planowanych potrzeb podjęto decyzję o dokonaniu niezbędnych korekt. W zakresie budowy nowych lotniskowców przyjęto, że pięć z sześciu planowanych nowych jednostek zostanie ukończonych według zmodyfikowanego projektu G-13 (czyli wspomniany wcześniej Taihô), natomiast jeden (przyszły Unryu) zostanie wprowadzony do kolejnego Piątego Programu Uzupełnień Floty, w miejsce okrętu projektu G-13. W listopadzie 1941 r., kiedy wybuch wojny była już tylko kwestią czasu, odbyła się kolejna konferencja pomiędzy Ministerstwem a Sztabem Generalnym. Podtrzymano oba opracowane plany rozwoju floty (5. i 6. Program Uzupełnień Floty), lecz zostały zmienione priorytety. Po raz pierwszy mając na uwadze potrzeby wojny oraz czas budowy zdecydowano się priorytetową kolejność budowy okrętów liniowych zmienić na korzyść lotniskowców. Ponadto zezwolono na rozbudowę lotnictwa morskiego. Jednocześnie rozpoczęto intensywne prace nad przebudową na lotniskowce pomocnicze licznych jednostek.

lotniskowiec Taihô

7) Początek wojny na Pacyfiku

Początek wojny na Pacyfiku związany z atakiem na Pearl Harbor, oraz kolejne 5 miesięcy były jednym wielkim pasmem sukcesów zarówno Kido Butai jaki i całej marynarki wojennej Japonii. W tym krótkim czasie przejęto większość zakładanego w celach strategicznych obszaru. Nie udało się jednak wyeliminować głównego zagrożenia, czyli lotniskowców US Navy. W tym okresie lotniskowce japońskie brały udział na następujących operacjach jako wsparcie wojsk inwazyjnych:

- Rabaul, styczeń 1942 r.

- bombardowanie Darwin (19 i 23 luty 1942 r.)

- Rajd na Ocean Indyjski (31.03-10.04.1942 r.)

Wszędzie gdzie pojawiały się japońskie lotniskowce alianci zbierali potężne ciosy. Wyszkolenie i uzbrojenie pilotów japońskich było na zdecydowanie wyższym poziomie. Japońskie myśliwce Zero górowały nad Amerykańskimi P-40, P-36 czy brytyjskimi Hurricane'mi. Starcia między pilotami kończyły się zazwyczaj tym, że to samoloty alianckie spadały z nieba w płomieniach. Trzeba tu jednak wspomnieć o jednym, a mianowicie wszystkie starsze lotniskowce japońskie były dzięki modernizacjom w pełni przystosowane do przenoszenia nowoczesnych maszyn. Wzmocnieniu uległo uzbrojenie przeciwlotnicze, zaś na dwóch największych okrętach zdjęto artylerię kal. 203 mm.

Jednak szczęśliwy okres bez strat zakończył się dla Japończyków na Morzu Koralowym. Do operacji mającej na celu zajęcie Port Moresby na Nowej Gwinei wyznaczono część Kido Butai w postaci 5 Dywizjonu Lotniskowców w składzie Zuikaku i Shōkaku. Do tego lotniskowiec Shōhō przydzielono jako osłonę dla krążowników 4 Floty. Bitwa rozegrana miedzy 4 a 8 maja 1942 roku była strategiczną porażką Japonii. Cel operacji nie został osiągnięty. Zatonął Shōhō, a Shōkaku został uszkodzony. Co prawda zatopiono USS Lexington, ale to słabe pocieszenie biorąc ogólne założenie działań floty. Strata ta została wkrótce wyrównana poprzez oddanie do służby okrętu Unyō, należącego do typu Taiyō. Dużo ważniejsze było uszkodzenia na Shōkaku, spowodowały one wyeliminowanie okrętu z przyszłego ataku na Midway, to samo tyczyło się Zuikaku, z tym że u niego chodziło o straty w personelu latającym. Przyszłe starcie miało się okazać gwoździem do trumny Kido Butai. Do operacji mającej na celu zajęcia Atolu Midway przeznaczono jako główną siłę uderzeniową Kido Butai w postaci 1 i 2 Dywizjonu Lotniskowców. Oprócz tego Hōshō miał za zadanie zapewnić osłonę 1 Flocie, a Zuihō jednostkom inwazyjnym. W ramach operacji na Aleutach udział miały wziąć Ryūjō i Jun'yō.