System Pugliese

Morskie działania zbrojne podczas I Wojny Światowej (1914-1918) wykazały konstruktorom że ówczesne okręty liniowe (zarówno pre-drednoty jak i drednoty) nie posiadały efektywnej ochrony przeciwtorpedowej i anty-minowej. Podczas Operacji Dardanelskiej Ententa poniosła znaczne straty od min Osmańskiej obrony.

Największe sukcesy na tym polu odnotowali inżynierzy Kaiserline Marine- niemiecki system ochronny pokazał swoje walory m. in. podczas Bitwy Jutlandzkiej przewyższając rozwiązania konstrukcyjne okrętów Royal Navy. Włochy do 1915 r. były formalnie członkiem Trójprzymierza, jednak ostatecznie przystąpiły do wojny po stronie Ententy. Regia Marina w tym czasie nie mogła pochwalić się dobrym zabezpieczeniem pancernym własnych jednostek liniowych. Zarówno Dante Alighieri jak i następujące po nim okręty typu Conte di Cavour i Adrea Doria ustępowały opancerzeniem okrętom francuskim i austro-węgierskim, szczególnie poniżej linii wodnej. Szczęśliwie- jedyny utracony przez Włochów w trakcie wojny pancernik "Leonardo da Vinci" zniszczony został w wyniku eksplozji magazynu nie zaś w bezpośredniej walce. We włoskim dowództwie zrozumiano jednak potrzebę poprawy konstrukcji jednostek liniowych.

Umberto Pugliese był podpułkownikiem Regia Marina i opracował wymyślny system ochrony poniżej linii wodnej. Zakładał on konstrukcje specjalnego kadłuba który wzdłuż długości jednostki posiadał wybrzuszoną część, zwierającą specjalne grodzie. Te wzdłużne półokrągłe grodzie chroniły zewnętrzny pas pancerza i zawierały w środku walec którego celem miało być pochłanianie energii. Przestrzeń wokół walca wypełniona była dodatkowo mazutem, lub wodą (lub mieszanką obydwu płynów). Siła podwodnej eksplozji miała miażdżyć walec i powodować rozproszenie siły wybuchu.

Umberto Pugliese

System ten nazwano Sistema di Protezione da Siluro (SPS)- czyli po prostu systemem obrony torpedowej, jednak powszechnie znany jest od nazwiska swego pomysłodawcy. Pugliese pracując nad tym rozwiązaniem musiał brać pod uwagę podstawową cechę na jaką stawiała Regia Marina- prędkość jednostek. Wybrzuszone wzdłużne grodzie nie pogarszały właściwości morskich okrętu. Z tego samego powodu jednak system ten osłaniał okręt jedynie wzdłuż pasa cytadeli, nie obejmował części dziobowej i rufowej, również by zachować aerodynamiczny kształt średnica walca zwężała się na końcach wybrzuszeń. Ponadto walec po otrzymaniu trafienia i załamaniu się w danym miejscu nie mógł już przyjąć kolejnego uderzenia w tym samym punkcie kadłuba.

System Pugliese'a został po raz pierwszy zastosowany na okrętach typu Conte di Cavour które przeszły gruntowną modernizację w latach 1933- 1937 (o czym będzie mowa w osobnym artykule). Typ Andrea Doria podobnie w latach 1937-1940. Należy jednak podkreślić że pomimo że ta przebudowa zmieniła aż 60% konstrukcji tych jednostek, niemożliwe było zastosowanie systemu w pełni na już istniejących kadłubach "Conte di Cavour", "Gulio Cesare", " Andrea Doria", "Caio Duilio". Ta możliwość nadarzyła się dopiero przy projektowaniu nowego typu- Littorio. Wszystkie cztery pancerniki tego typu wyposażono w SPS.

W czasie działań wojennych na Morzu Śródziemnym na światło dzienne wypłynęły inne wady tego systemu.

Podczas Ataku na Tarent 11-12.11.1940 w przypadku "Conte di Cavour" i "Ciao Dulio" zastosowane przez Brytyjczyków torpedy magnetyczne przepłynęły centralnie pod dno okrętów i detonowały, omijając ochronę i powodując duże zniszczenia- w rezultacie oba okręty osiadły na dnie basenu portowego po trafieniu jedną torpedą każdy. "Littorio" otrzymał łącznie 3 trafienia- dwa w śródokręcie i newralgiczne w rufę gdzie brak osłony spowodował konieczność osadzenia jednostki na dnie.

System Pugliese'a sprawdził się zasadniczo podczas wojny przeciwko zagrożeniu które miał niwelować- torpedom. Przeciwko torpedom magnetycznym wykazał swoje braki, okazał się jednak całkowicie nieskuteczny wobec eksplozji które następowały bez kontaktu z kadłubem.

"Roma" 9.09.1943 została trafiona dwoma bombami Ruhrstahl SD 1400 X z samolotów Do-217.

Pierwsza przebiła prawą burtę i system Pugliese, eksplodując wewnątrz kadłuba. W wyniku uszkodzeń maszynownia i pomieszczenia kotłów zostały zalane. Zwarcie instalacji elektrycznej spowodowało utratę zasilania. Druga bomba również trafiła w prawą burtę, przebijając się do maszynowni dziobowej, powodując pożar który zajął następnie magazyn amunicji wieży nr 2 i doprowadził do eksplozji. Należy jednak podkreślić że SPS nie został zaprojektowany by sprostać takiemu zagrożeniu.

Włoskie konsorcjum Ansaldo które stworzyło w latach 30-tych projekty pancerników dla marynarki radzieckiej, zawierało w swych projektach zastosowanie systemu Pugliese. Jednak ostatecznie, inżynierowie radzieccy opracowali własny system ochronny dla Projektu 23- szeroko czerpiąc z rozwiązań włoskich.