Von Der Tann

W początkach XX wieku Cesarstwo Niemieckie stało się przodującą potęgą gospodarczą Europy, czemu towarzyszył ożywiony proces industrializacji.

Od zjednoczenia Niemiec w 1871 roku liczba ludności wzrosła z 41 mln (1871 r.) do 56 mln (w 1900 r) i 64 mln w roku 1910.

Temu okresowi prosperity wtórowała ekspansja kolonialna. II Rzesza choć późno przystąpiła do wyścigu kolonialnego, zdołała jednak w krótkim czasie pozyskać liczne terytoria w Afryce oraz w Azji i Pacyfiku.

Podporą silnej pozycji Rzeszy na arenie międzynarodowej była tradycyjnie armia, jednak od lat 90-tych XIX wieku, przystąpiono do intensywnych zbrojeń morskich.

Kaiserliche Marine znalazła wielkiego protektora w osobie cesarza Wilhelma II, który był entuzjastą floty. Zadanie rozbudowy sił morskich znalazło się natomiast w rękach ministra marynarki Alfreda von Tirpitza.

Niemcy początkowo oglądali się na flotę francuską i rosyjską, w końcu jednak rzucili rękawicę największej potędze morskiej- Royal Navy.

Założenie krążownika liniowego wyłoniło się w Kaiserliche Marine z krążowników pancernych.

Pierwszym nowoczesnym krążownikiem liniowym był HMS "Invincible" (1907). Zgodnie z doktryną Royal Navy, klasa ta miała mieć charakter rozpoznawczy.

Marynarka niemiecka która ustępowała potencjałem rywalowi zakładała bardziej uniwersalne jednostki, których opancerzenie (w przeciwieństwie do okrętów angielskich) miało umożliwiać włączenie ich do linii bojowej, co z kolei zbliżało je do konceptu szybkich pancerników.

HMS "Invincible"

Wg niemieckiej nomenklatury- "großen kreuzer" (ciężki krążownik) "F"- został zamówiony przez Reichs Marine Amt (Urząd Marynarki Wojennej) w 1907 roku. Początkowo rozważano uzbrojenie jednostki w działa kal. 305 lub 343 mm, zwyciężyła jednak koncepcja zachowania wysokiej prędkości oraz dobrego opancerzenia, zastosowano więc nowe działa 280 mm.

Okręt otrzymał nazwę "Von der Tann".

Położenie stępki w stoczni Blom & Voss w Hamburgu nastąpiło 21.03.1908 roku, wodowanie 20.03.1909, a wejście do służby 1.09.1910 roku.

Wymiary:

Długość 171,7 m.

Szerokość 26,6 m.

Zanurzenie maksymalne 9,17 m

Wyporność 21,300 t

Prędkość standardowa 24,8 w, maksymalna 27,7 w

"Von der Tann" był pierwszym wielkim niemieckim okrętem wykorzystującym napęd turbinowy.

Uzbrojenie główne składało się z ośmiu dział kal 280 mm L/45 SK o zasięgu maksymalnym 18 900 m. Uzbrojenie dodatkowe składało się z dziesięciu dział 105 mm SK L/45 , oraz szesnaście dział 88 mm SK L/45. Ponadto wyposażony był w cztery rury torpedowe kal 450 mm (po jednej na dziobie, rufie, i na burtach).

Pancerz umożliwiał użycie Von der Tann'a w linii obok pancerników i znacząco odróżniał go od "Invincible" stanowiąc 29,8 % (5693 t) całości masy okrętu wobec 19,9% (3734 t) na jednostce angielskiej. Pancerz był nie tylko grubszy, ale rozciągał się na większą powierzchnię okrętu- ciągnąc się od dziobu aż po samą rufę.

Jeszcze większą zaletą była pancerna gródź torpedowa. Rozciągała się od przedniej do tylnej wieży artyleryjskiej. Grodzie były bardzo efektywne, i w rezultacie żaden z niemieckich okrętów nie został zniszczony mimo otrzymanych uszkodzeń od min i torped.

Jednostki Royal Navy nie posiadały grodzi przeciwtorpedowych.

Okręt napędzany był przez 18 podwójnych kotłów, napędzających cztery śruby. Turbiny Parsonsa generowały moc 42 000 koni mechanicznych. Krążownik liniowy, dzięki niskiej sylwetce charakteryzował się dobrą dzielnością morską.

W czasie testów osiągnął 28,1 w ustanawiając rekord prędkości.

Po wejściu do służby "Van der Tann" był dumą floty i odbył liczne rejsy kurtuazyjne.

W czasie I Wojny Światowej okręt uczestniczył w bombardowaniu Great Yarmouth, oraz Scarborough i Whitby w 1914 roku.

Wziął udział w Bitwie Jutlandzkiej 31.05-1.06.1916 roku, gdzie wchodził w skład I Zgrupowania Rozpoznawczego.

W trakcie starcia otrzymał cztery poważne trafienia (tracąc nawet czasowo wszystkie wieże artylerii głównej!), jednak utrzymał pozycje w szyku, dając dobre świadectwo możliwości defensywnych.

W walce śmierć poniosło 11 członków załogi a 35 zostało rannych.

Po bitwie okręt przeszedł niezbędny remont, jednak wobec zarzucenia przez Hochseeflotte działań zaczepnych nie wziął już udziału w większych operacjach.

Po zakończeniu działań wojennych internowany w Scapa Flow został samozatopiony przez własną załogę 21.06.1919 roku.

Kajzer Wilhelm II