Krążowniki typu New Orleans historia powstania
Krążowniki waszyngtońskie z pierwszych lat ich budowy charakteryzowały się słabą ochroną. Instalacja potężnych siłowni i uzbrojenia w postaci dział kalibru 203mm powodowały zmniejszenie masy opancerzenia. Działo się tak w większości flot, które próbowały utrzymać limit 10000t., założony w traktacie waszyngtońskim. Pierwsze francuskie krążowniki ciężkie pozostawały praktycznie bez opancerzenia, na krążownikach brytyjskich opancerzenie było szczątkowe (dopiero w połowie lat 30-ych, po modernizacjach, próbowano ten stan rzeczy zmienić). Amerykańskie typy Salt Lake City i Northampton co prawda posiadały opancerzenie, jednak było ono cieńsze i nie chroniło przed ogniem krążowników.
Amerykańskie "thin clads" Pięć krążowników typu Northampton (przy nabrzeżu i w głębi) oraz dwa typu Pensacola (po prawej i bliżej w głębi), Pearl Harbor, 2 luty 1933.
Plany US Navy dotyczące szybkiej budowy kolejnych 15 krążowników ciężkich (zamówienia na lata budżetowe 1929, 1930 i 1931 miały obejmować po 5 jednostek w każdym z nich) wymusiły szybkie zatwierdzenie projektu opartego na typie Northampton. Projektowanie nowych jednostek mogło tylko wydłużyć proces realizacji planu. Czas naglił. Nastąpiła szybka decyzja i podpisanie zamówienia na nowe okręty. Ich nazwy to New Orleans, Portland, Astoria, Indianapolis, Minneapolis (CA 32 – 36). Już w 1929, wobec nacisków na dopancerzenie kolejnej serii krążowników (krążowniki z roku budżetowego 1930, CA 37 – 41) postanowiono zaprojektować kompletnie nowe jednostki. W tym czasie debatowano nad podpisaniem kolejnego rozbrojeniowego traktatu morskiego - londyńskiego. Jak się okazało jego postanowienia limitowały budowę krążowników ciężkich. Stany Zjednoczone mogły posiadać 18 okrętów tej podklasy (wobec 15 Wielkiej Brytanii, 12 Japonii i po 7 Włoch i Francji). Amerykanie rozpoczynając prace nad nowymi krążownikami mieli możliwość zapoznania się z planami francuskiego krążownika Algerie.
Krążownik Algerie
W oparciu o materiały projektowe doszli do wniosku, że można stworzyć zrównoważoną jednostkę przez ograniczenie wymiarów (mniejsza masa kadłuba i nadbudówek) i przeznaczenie oszczędności masowych na polepszenie ochrony biernej okrętów. Nie chodziło tylko o zwiększenie grubości pancerza, ale jego rozmieszczenie. Po obliczeniach realizowanych w trakcie budowy okazało się, że krążowniki typu Pensacola i Northampton nawet nie zbliżają się do zakładanego limitu 10000t. Zapas ten również postanowiono wykorzystać na dopancerzenie jednostek. Tak powstał projekt krążownika typu New Orleans (który w zasadzie powinien się nazywać Tuscaloosa od nazwy planowanej pierwszej jednostki drugiej serii). Na założeniach tego projektu bazowały również kolejne typy krążowników amerykańskich takich jak: Brooklyn, Baltimore, Cleveland. Projekt okazał się na tyle obiecujący, że poza planowaną drugą serią krążowników CA 37 – 41, również krążowniki I serii CA 32 – 36, na które umowy zostały już podpisane i były one w początkowych stadiach budowy, postanowiono zamówić ponownie, ale zgodnie z nowym projektem. Nie objęło to krążowników Portland (CA 33) i Indianapolis (CA 35) – które były budowane w stoczniach prywatnych i koszt zmian byłby zbyt duży - o czym w artykule https://warshipy.pl/post/krazowniki-typu-portland). Zmiany te przyczyniły się do wzrostu kosztów o 700000 dolarów i roczne opóźnienie budowy względem ustalonego terminarzu. Poza krążownikami CA 32, CA 34, CA 36 z serii pierwszej, z jednostek drugiej serii zbudowano tylko trzy jednostki: CA 37, CA 38 i CA 39, rezygnując z dwóch ostatnich. Natomiast z ostatniej, trzeciej serii ciężkich krążowników zbudowano tylko CA 44. W trakcie budowy powyższej serii okrętów dokonywano nieznacznych zmian, tak więc możemy mówić w zasadzie o trzech podtypach klasy New Orleans.
Krążownik Minneapolis typu New Orleans
Historia projektu
Początkowo planowano drobną modyfikację projektu typu Northampton. Zmiany miały obejmować głównie ochronę bierną. Problemem był przede wszystkim cienki pancerz, podział wewnętrzny kadłuba i rozmieszczenie ważnych dla żywotności i możliwości bojowych okrętu pomieszczeń. Chodziło o magazyny amunicyjne znajdujące się nad linią wody i centralę artyleryjską, która znajdowała się za komorami na dziobie okrętu. Jako główne zagrożenie dla krążowników typowano ogień artyleryjski, zagrożenie torpedami zeszło na drugi plan. Komory amunicyjne z centralą artyleryjską obniżono o jeden pokład. Rozwiązanie to miało jeden negatywny skutek. Zmniejszenie zapasu zabieranego paliwa. Chcąc naprawić ten problem rozważano zwiększenie długości jednostek, ale to z kolei wiązałoby się z wydłużeniem kadłuba, wzrostem masy i zmniejszeniem grubości pancerza. Również na rufie znajdowały się komory amunicyjne, niestety tu problem był bardziej złożony. Znajdujące się tam wały napędowe umożliwiały obniżenie komór tylko o niecałe 0,8m. Zamawiający zażądał dodatkowo, że strefa bezpieczeństwa (immunity zone) dla pocisków 203mm miała znajdować się w przedziale odległości 13700 do 22000m. Wiązało się to z kolejnymi zmianami. W grę wchodziło ograniczenie liczby dział 203mm, ograniczenie ilości artylerii przeciwlotniczej lub zmniejszeniem prędkości jednostek. Zmiany miały również objąć rozmieszczenie katapult i wodnosamolotów na okrętach. Koncepcje były różne, od przesunięcia katapult i wodnosamolotów za kominy w kierunku rufy, aż do usytuowania ich na rufie krążowników, z jednoczesnym podniesieniem rufowej wieży, aby ta nie przeszkadzała w operacjach lotniczych. Ostatecznie zmian było tyle, że podjęto decyzję o stworzeniu nowego projektu.
Wczesny projekt 359, który stał się później krążownikiem New Orleans
Nowy projekt
Nowo projektowane jednostki miały posiadać skrócony kadłub, a w celu polepszenia jego własności hydrodynamicznych planowano zabudowę gruszki dziobowej. Zdecydowano również o przeniesieniu magazynów amunicyjnych pod linię wody, natomiast system napędowy miał być zamontowany wyżej niż na wcześniejszych konstrukcjach. Takie rozwiązanie zwiększało co prawda odporność na ostrzał artyleryjski magazynów, jednak narażało go na uderzenie torped. Aby zmniejszyć wielkość pasa pancernego, a tym samym ciężar opancerzenia konstruktorzy postanowili obniżyć wysokość wolnej burty. W tym celu zmniejszono szerokość kadłuba, a dzięki temu zwiększono zanurzenie jednostek z 5,92m do 7,62m. Rozwiązanie tego typu pozwoliło obniżyć wolną burtę o prawie metr, a tym samym zmniejszyć wysokość, na której zabudowana miała zostać siłownia okrętu (miało to duży wpływ na stateczność jednostek).
Krążowniki Tuscaloosa (typu New Orleans) w parze z krążownikiem Chicago (typu Northampton), przed nimi odpowiednio para San Francisco i Houston, dobrze widoczna różnica w konstrukcji wież, Wyspa Mare, listopad 1936.
Dodatkowo oczekiwanym skutkiem zmniejszenia szerokości kadłuba było zmniejszenie wagi opancerzenia samego pokładu. Niestety tego typu rozwiązania ograniczyły ilość miejsca wewnątrz okrętów. Pomieszczenia załogi były ciasne, a ciasnota uniemożliwiała im służbę jako jednostek flagowych floty. Jeszcze w trakcie projektowania okazało się, że nowoczesna siłownia, która miała być zamontowana na nowo projektowanych krążownikach , nie jest tak zwarta jak przewidywano. Kadłub musiał zostać wydłużony o ponad 2,4m. Kolejnym czynnikiem, wpływającym na stateczność jednostek były ciężkie i wysoko położone elementy wyposażenia. Postanowiono więc o obniżeniu masztów radiostacji (niestety mimo postępu w tej dziedzinie ich zasięg spadł z 1000Mm do 700Mm), a urządzenia kierowania ogniem postanowiono umieścić niżej. To samo tyczyło się urządzeń kierowania ogniem przeciwlotniczym. Ostatecznie zrezygnowano z trójnożnego masztu zmieniając go na lżejszy typ zabudowy, zmieniono także nadbudówki, a przy budowie okrętów zastosowano lżejsze stopy metali.
Schemat krążownik San Francisco, 1935
Na krążownikach typu New Orleans zaprojektowano opancerzenie o większej grubości w najistotniejszych dla żywotności okrętu miejscach. Pas burtowy uległ skróceniu, osłaniał maszynownie i komory amunicyjne. Jego grubość wynosiła już 127mm. Maszynownie otrzymały dodatkowo gródź pancerną grubości 89mm. Wzmocniony pokład miał grubość 57mm. Wieże i barbety były odporne na ostrzał artylerii krążowników w zakładanym zakresie odległości (na poprzednich krążownikach wieże w zasadzie służyły jako osłony przeciwodłamkowe, które nie chroniły nawet przed ogniem niszczycieli). Barbety miały 127mm, podnośniki amunicyjne chronione były pancerzem o grubości 102mm, wieże natomiast od czoła 203mm, z boków 70mm a od góry 25mm. Masa opancerzenia okrętu wyniosła 15% w porównaniu do 5% - 6 % na poprzednich typach. Odbiło się to na pojemności zbiorników paliwa, co z kolei wpłynęło na zasięg jednostek. Inną wadą okrętów była słaba stateczność (mimo różnego typu zabiegów projektowych). Ostatnią wadą było ich przeciążenie (wada ta ujawniła się w szczególność podczas II wojny światowej, po modernizacjach okrętów). Wszystkie powyższe były jednak akceptowalne, natomiast winą za to obarczano traktatowy limit 10000t. wyporności.
Krążownik Vinceness, 1937
Uzbrojenie
Głównym uzbrojeniem były działa kalibru 203mm. Okręt był uzbrojony w wersję Mark 14. Działa te były używane na dotychczas zbudowanych ciężkich krążownikach i lotniskowcach typu Lexington. Zaprojektowano je w 1922. Były bardzo niecelne przez bardzo wysoką prędkość początkową pocisków (zdarzały się salwy gdzie rozrzut wynosił aż 1830m), po zmniejszeniu prędkości początkowej sytuacja poprawiła się. Pociski ważyły 118kg, prędkość początkowa to 853m/s. Samo działo ważyło 30t. Żywotność lufy to 715 strzałów, zapas pocisków na działo 150szt. Zasięg przy maksymalnym kącie podniesienia (41º) wynosił 29131m. Na okrętach typu New Orleans po raz pierwszy zastosowano nowy typ wieży, która ważyła 294t. Zmieniono ją dlatego, że poprzednia nie dawała dostatecznej ochrony przed ostrzałem wroga. Szybkostrzelność wynosiła 3-4 strzałów na minutę (maksymalnie 5-6 strzałów). Pocisk przeciwpancerny przebijał 254mm pasa burtowego z odległości 8230m, natomiast już tylko 76mm z odległości 27070m. Pociski na dystansie 12340m przebijały pokład o grubości 25mm, natomiast z odległości 27610m były w stanie przebić 102mm pokład.
Potrójna wieża z działami 203mm na pokładzie krążownika Tuscaloosa (Norfolk 1940)
Jako artyleria przeciwlotnicza były używane działa kalibru 127mm o długości 25 kalibrów. Były to typowe działa montowane na budowanych lub modernizowanych w tym czasie okrętach. Masa działa to niecałe dwie tony (z czego sama lufa ważyła 955kg). Zasięg poziomy przy 45º to 13259m, pionowy przy 85º to 8352m. Żywotność lufy to 3000 strzałów, typowy zapas amunicji na działo 200 pocisków (w warunkach wojennych zazwyczaj zapas zwiększano). Szybkostrzelność teoretyczna 15-20 strzałów na minutę. Masa pocisku w zależności od typu wahała się od 23,45 do 27,7kg.
Po wprowadzeniu do służby okręty były również uzbrajane w 8 karabinów maszynowych 12,7mm. W późniejszym czasie, już podczas wojny, artyleria przeciwlotnicza była systematycznie uzupełniana. Na jednostce zamontowano działka 28mm, które jako nieskuteczne zostały zdemontowane i wymienione na działka 40mm Boforsa i 20mm Oerlikona.
Śródokręcie krążownika New Orleans, oznaczone stanowiska artylerii przeciwlotniczej (marzec 1945)
Napęd
Moc siłowni okrętu to 107000KM, zapewniało ją 8 kotłów, te natomiast były opalane olejem. Okręt posiadał cztery turbiny. Jego zasięg przy maksymalnym zapasie paliwa (3269t.) wynosił 14000Mm przy 10w., przy 20w. spadał do 5280Mm. Typ New Orleans był przystosowany do pobierania paliwa w morzu z tankowców.
Dane taktyczno-techniczne:
Wyporność standardowa: 9950t., wymiary: 179,27m x 18,82m x 5,92m, prędkość maksymalna: 32,7w., moc maszynowni: 107000KM, zasięgi: 14000Mm przy 10w., 5280Mm przy 20w., Uzbrojenie: 3 x 3 x 203mm – zapas amunicji: 150 pocisków, 8 x 1 x 127mm, 8 x 1 x 12,7mm. Wyposażenie lotnicze: dwie katapulty i cztery wodnosamoloty, po modernizacji jedna katapulta.
Bibliografia:
Norman Friedman, US Cruisers an illustrated design history, Naval Institute Press , 1984
Jarosław Palasek, Krążowniki typu "New Orleans", Okręty Wojenne, ns 39, Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry, 2012
Komentarze
Ten wpis nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy i dodaj swój komentarz!