Krążowniki typu Pisa
Krążowniki typu Pisa
Sukces eksportowy krążowników typu Garibaldi spowodował niedobór krążowników pancernych we włoskiej marynarce. Włosi zdając sobie sprawę z niedostatków konstrukcji tych krążowników, skonstruowanych jeszcze pod koniec XIX w. postanowili o zaprojektowaniu zupełnie nowych jednostek. Flocie potrzebne były okręty silniej uzbrojone, szybsze, a także silniej opancerzone. Konstruktor włoski Giuseppe Orlando projektując nowe krążowniki oparł się na projekcie nowo budowanych pancerników typu Regina Elena.
Pancernik Regina Elena, to na jego bazie opracowano krążowniki pancerne typu Pisa
Jednostki miały być mniejsze, a ich uzbrojenie postanowiono oprzeć o działa kalibru 254mm. Zgodnie z trendem panującym w tym czasie jednostki postanowiono wyposażyć w silną artylerię główną II kalibru. Zamiast jednak pozostawić działa kalibru 203mm (jak na wzorcowych pancernikach), sięgnięto po działa mniejsze, o kalibrze 190mm. Pominięto tradycyjną artylerię średniego kalibru stawiając na liczniejsze działa mające za zadanie obronę przeciw małym i szybkim jednostkom torpedowym. Liczne działa 76mm miały uniemożliwić podejście na odległość strzału torpedowego.
Schemat uzbrojenia i opancerzenia krążowników typu Pisa
Krążowniki otrzymały silne opancerzenie. Na burcie został zamontowany pancerz o grubości aż 200mm, którego grubość zmniejszała się w kierunku rufy i dziobu do 90mm. Pokład pancerny miał 51mm. Silnie opancerzono wieżę dowodzenia (180mm), oraz uzbrojenie główne jednostki (wieże 254mm miały od frontu 160mm, natomiast wieże 190mm miały pancerz grubości 140mm).
Wieża artylerii głównej i artylerii głównej II kalibru na krążowniku Pisa, Trypolis
Okręty posiadały 22 kotły, których para zasilała dwie maszyny parowe potrójnego rozprężenia. Ich moc była przekazywana na dwa wały zakończone śrubami. Moc układu napędowego wynosiła 20000KM, a projektowana prędkość 22,5w. została na próbach przekroczona o jeden węzeł dzięki przeciążeniu maszyn (okręty uzyskały do 20808KM mocy). Mały zasięg jednostek był spowodowany małymi odległościami na Morzu Śródziemnym. Wynosił on 2500Mm przy 12w. i 1400Mm przy 21w.
Wodowanie krążownika Pisa
Włosi wprowadzili do służby dwa krążowniki typu Pisa. Trzeci, którego budowę rozpoczęto dopiero w 1907 odkupiła od nich Grecja, był to Georgios Averof (o którym więcej w artykule: https://warshipy.pl/post/georgios-averof-zwyciezca-i-wojny-balkanskiej).
Historia służby
Pisa
Stępkę pod okręt położono 20 lutego 1905, wodowanie nastąpiło 15 września 1907, a wejście do służby 1 września 1909. Włosi aspirując do roli mocarstwa kolonialnego rozpoczęli działania mające na celu zdobycie posiadłości w Afryce Północnej. W 1911 doszło do wojny turecko-włoskiej. Jeszcze przed rozpoczęciem działań wojennych na Maltę skierowano eskadrę w składzie dwóch pancerników (Roma i Napoli) oraz 5 krążowników (Pisa, Giuseppe Garibaldi, Amalfi, Francesco Ferruccio i Varese). Eskadra pobrała tam paliwo, po czym popłynęła do tureckiego portu Trypolis, w celu jego blokady. 2 października okręty zluzowane drugą eskadrą popłynęły do Tobruku, gdzie ostrzelały port i pozycje tureckich obrońców. Desant 400 włoskich marynarzy zakończył się kapitulacją miasta. Później krążowniki Pisa, Amalfi i pancernik Napoli popłynęły do Derny. Jednostki włoskie zażądały kapitulacji, jednak jej nie uzyskały. Pisa ostrzelała umocnienia i koszary wojsk tureckich.
Krążownik Pisa, Derna 1912
To również nie poskutkowało. W odpowiedzi na ostrzelanie przez Turków łodzi z włoską delegacją zespół okrętów otworzył silny ogień, po czym wysłał desant. Obrońcy ostrzelali go z karabinów. Dopiero gdy pogoda się pogorszyła 1500 osobowy desant mógł wylądować i zająć miasto. W kwietniu 1912 krążownik popłynął w rejon Morza Egejskiego gdzie uczestniczył w ostrzale pozycji tureckich. Po połączeniu się I i II eskadry włoskiej zespół popłynął w rejon Dardaneli w celu zastawienia pułapki na flotę turecką. Pułapka nie powiodła się, a zespół włoski wziął udział w wymianie ognia z tureckimi bateriami nabrzeżnymi. Po tej akcji większość włoskiego zespołu wycofała się, a krążowniki Pisa i Amalfi wzięły udział w operacji przecięcia kabli telegraficznych łączących poszczególne stacje nadawcze w tym rejonie, oraz zniszczeniu ich ostrzałem artyleryjskim. Obie jednostki pod koniec kwietnia wzięły udział w zdobyciu wysp Stampalia i Calino. Po zakończeniu działań wojennych między Włochami a Turcją krążownik odbywał normalną, pokojową służbę. Patrolował wody okalające Włochy i uczestniczył w ćwiczeniach.
Krążownik Pisa, 15 maja 1925
Aż do przystąpienia Włoch do wojny w 1915 służba jednostki przebiegała spokojnie. W czerwcu 1915 krążowniki Pisa, Amalfi i San Giorgio przebazowano do Wenecji. Po stracie krążownika Amalfi ciężkie okręty włoskiej Regia Marina większość czasu stały w porcie. W listopadzie 1918 okręt wraz z dwoma innymi krążownikami pancernymi skierowano do austro-węgierskiego portu Pola, w celu wzmocnienia włoskich sił okupacyjnych. W 1921 okręt przeklasyfikowano na pancernik obrony wybrzeża, w 1925 stał się jednostką szkolną, od 1930 jednostką koszarową. W 1937 okręt złomowano.
Krążownik Pisa jako jednostka szkolna
Pisa, La Spezia 1932
Amalfi
Położenie stępki nastąpiło 24 lipca 1905, wodowanie 5 maja 1908, a wejście do służby 1 września 1909. Wraz z bliźniaczą jednostką – Pisą – uczestniczył w tych samych operacjach podczas działań wojennych w wojnie włosko-tureckiej. Już po wojnie, w 1913, krążownik Amalfi eskortował jacht włoskiej pary królewskiej, która odbyła rejs do Kilonii i Sztokholmu. Po powrocie do Włoch na pokład okrętu przybył z wizytą amerykański admirał Charles J. Badger. Po przystąpieniu Włoch do pierwszej wojny światowej krążownik wraz z innymi został przebazowany do Wenecji.
Amalfi w porcie
Zatopienie okrętu
7 lipca 1915 okręt w towarzystwie dwóch kutrów torpedowych wypłynął na patrol. Amalfi miał się udać w rejon spotkania z niszczycielami włoskimi, a następnie przeprowadzić misję zwiadowczą. Niestety kilka mil przed spotkaniem krążownik dostrzegł na swojej drodze peryskop okrętu podwodnego. Był to niemiecki UB 14, którego kamuflaż miał upodobnić okręt do austro-węgierskiego U 26 (w tym czasie Włochy były w stanie wojny jedynie z Austro-Węgrami). Okręt podwodny wystrzelił torpedę, która trafiła krążownik w lewą burtę, około 40m od dziobu. Szybko wlewająca się woda spowodowała 20-to stopniowy przechył. Szybko napływająca woda uniemożliwiła skuteczne użycie pomp. Los krążownika był przesądzony. Kapitan wydał rozkaz opuszczenia okrętu. Chwilę po tym jak cała załoga zeszła z jednostki krążownik przewrócił się do góry dnem i zatonął. Wszystko to trwało około 10 minut. Śruby okrętu cały czas pracowały gdy okręt tonął, spowodowało to obrażenia wśród osób znajdujących się w wodzie.
Krążownik Amalfi
Wrak okrętu odnaleziono w 1921. Odwrócony do góry dnem krążownik znajdował się na głębokości 30m, 14m od lustra wody. Od 1924 zaczęto stopniowo złomować jednostkę w celu odzyskania stali. Jednak operacja ta nie została zakończona w 100%. Odnalezione w 1986 szczątki pokazują kawałki metalu wystające już tylko metr nad piaskiem.
Czas powstania jednostek był czasem, w którym wykształciła się nowa klasa okrętów. Rewolucja, którą przyniósł brytyjski HMS Dreadnought spowodował stworzenie krążowników liniowych. Niestety ich pojawienie spowodowało, że krążowniki pancerne stały się klasą schodzącą. Były za wolne i zbyt słabo uzbrojone aby mierzyć się z nowymi jednostkami.
Bibliografia:
Komentarze
Ten wpis nie ma jeszcze komentarzy, bądź pierwszy i dodaj swój komentarz!