Modernizacja okrętów liniowych Regia Marina

Regia Marina upatrywała swego głównego rywala na Morzu Śródziemnym w marynarce francuskiej. Względem tego przeciwnika zaprojektowano i wdrożono do służby pierwszy drednot włoskiej marynarki wojennej- "Dante Aligheri". Jednostka ta stała się protoplastą dwóch następujących po sobie typów- Cavour i Duilio.

Skromne możliwości przemysłu stoczniowego skłoniły stronę włoską do zamówienia projektu dział artylerii głównej dla nowych jednostek u Brytyjczyków (Armstrong).

Typ Cavour składał się z 3 jednostek- "Conte di Cavour", "Giulio Cesare" i "Leonardo da Vinci" które do weszły służby kolejno w 1915 i 1914 roku (budowa pierwszego- "Conte di Cavour" przeciągnęła się w czasie). Uzbrojone w 13 dział kaliber 305 mm (nietypowy układ- dwu-działowa i trzy-działowa wieża na dziobie i rufie w tzw superpozycji oraz trzy-działowa wieża w śródokręciu, pomiędzy dwoma kominami o ograniczonym kącie strzału).

Typ Dulio był w zasadzie powtórzeniem typu Cavour, odróżniał się innym układem uzbrojenia pomocniczego (152 mm zamiast 120) umieszczonych w kazamatach. Składał się z dwóch okrętów: ""Ciao Dulio" i "Andrea Doria" (oddane do służby w 1915 i 1916 roku).

Były to zgrabne jednostki o ograniczonej wartości bojowej- w tym czasie Francuzi stosowali już działa kal 340 mm (typ Bretagne), Brytyjczycy 381 mm (typ Queen Elisabeth i Revenge). Włoskie jednostki ustępowały również konkurentom pancerzem. Rozwijały natomiast przyzwoitą prędkość 21,5 w zgodnie z mobilną doktryną floty włoskiej stawiającej na przewagę manewrową nad przeciwnikiem.

Sprzeczne interesy z sojusznikiem z bloku Trójprzymierza- Austro-Węgrami spowodowały że Włochy ostatecznie przystąpiły do I Wojny Światowej u boku Ententy, walcząc wspólnie u boku floty francuskiej i angielskiej.

W czasie wojny utracony został "Leonardo da Vinci"- zniszczony w wyniku wybuchu magazynu amunicji 2.08.1916 roku.

Po wojnie stopniowo wycofywano "Dante Alighieri" którego złomowano ostatecznie w 1928 roku. Trzonem floty stały się więc pozostałe cztery jednostki dwóch typów.

Traktat Waszyngtoński i Wielki Kryzys 1929 r. ograniczyły zbrojenia morskie, jednak Marine National podjęła budowę dwóch nowych jednostek typu Dunkerque w 1932 roku.

Włosi zdecydowali się ze względów ekonomicznych zmodernizować posiadane jednostki liniowe zamiast budować nowe. Pozostałe w służbie dwa okręty typu Cavour gruntownie przebudowano w latach 1933-1937. W wyniku tych prac pozostawiono jedynie 40% struktury pierwotnych jednostek. Pancerz zwiększono o 3227 ton (grubość na pokładzie głównym wzrosła z 24 do 100 mm). Sam kadłub przebudowano dodając nowy system przeciwtorpedowy Pugliese*. Artyleria dodatkowa została przeniesiona z kazamat do barbet. Wymieniono układ napędowy, instalując nowe turbiny, co zwiększyło moc z 31 000 KM do 75 000 KM. Kadłub został wydłużony (z 176 do 186 m) a zmieniony kształt dziobu pozwolił zwiększyć prędkość (pomimo wzrostu wyporności z 23 458 t do 29 600 t) do 28 w. Usunięta została środkowa trzy-działowa wieża artylerii głównej (co zmniejszyło ich liczbę do 10). Jednocześnie zostały przekalibrowane co pozwoliło na użycie cięższych nabojów i jednocześnie zwiększyło ich zasięg (do 30 km). Usunięto całkowicie wyrzutnie torped.

Znacząco wzmocniono uzbrojenie przeciwlotnicze.

Dwie jednostki typu Duilio poddano podobnym zmianom w latach 1937-1940. Ponownie zachowano różnicę w układzie dział pomocniczych zamieniając działa 152 mm na 135 mm.

Zakres zastosowanych zmian był bezprecedensowy, przewyższając nawet modernizacje przeprowadzone przez flotę japońską na swych jednostkach typu Kongo nie mówiąc już o znacznie bardziej ograniczonych zmianach na drednotach Royal Navy.

Czy były one opłacalne?

Choć znacząco zwiększono potencjał posiadanych jednostek, otrzymano okręty o ograniczonej sile ognia. Modernizacje nie wyeliminowały też podstawowych braków Regia Marina- generalnie słabych systemów obrony przeciwlotniczej (przy jednoczesnym braku lotnictwa morskiego) i braku systemu radarowego uniemożliwiającego Regia Marina prowadzenie działań nocnych a nawet zwykłego szacowania sił przeciwnika w boju. O ile modernizacja typu Cavour była rozwiązaniem prowizorycznym, to przeprowadzenie następnie prac na jednostkach typu Duilio miało już niewielki sens- zwłaszcza że w tym czasie do służby oddawano nowoczesne okręty nowego typu Littorio. Nie można jednak nie docenić ogólnej solidności wykonanych prac. "Giulio Cesare" który po II Wojnie Światowej trafił do radzieckiej marynarki wojennej jako "Noworossijsk" ("Новороссийск") pozostawał w służbie jeszcze w latach 50-tych, podobnie jak "Caio Duilio" i "Andrea Doria" złomowane odpowiednio w 1956 i 1957 roku.

"Giulio Cesare" podczas budowy. Genua 1911 r.

"Giulio Cesare". Widoczna środkowa wieża artyleryjska.

"Conte di Cavour" wchodzi do portu w Taranto.

Widoczne działa artylerii dodatkowej umieszczone w kazamatach wzdłuż burty okrętu.

"Dulio"

Fragment planu ukazuje środkową wieżę artyleryjską- umieszczoną pomiędzy dwoma kominami "Caio Duilio". Wieża ta została usunięta w wyniku modernizacji przeprowadzonej w latach 30-tych.