Okręty liniowe Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine część 2

Pod koniec pierwszej dekady XX wieku austro-węgierska flota handlowa zajmowała siódme miejsce w Europie pod względem tonażu. Jednoczesna rozbudowa floty wojennej i mocna pozycja na Adriatyku pozwoliły na ekspansję w kierunku Bałkanów.

Na tym kierunku Cesarstwo rywalizowało z Rosją. Wielonarodowościowa monarchia Habsburgów (co powodowało również trudności językowe we flocie) upatrywała zagrożenia dla swojej integralności terytorialnej w Serbii, i była zdeterminowana by ta nie stała się "drugim Piemontem" jednoczącym ziemie Słowian południowych.

Mała Serbia nie mogła działać bez wsparcia w regionie swej protektorki- Carskiej Rosji. Jednak autorytet i siła caratu bardzo ucierpiały w wyniku klęski w wojnie rosyjsko- japońskiej i następującej po niej rewolucji 1905 roku.

Dnia 8.10.1908 ( w rocznicę 60-lecia panowania cesarza Franciszka Józefa) Wiedeń ogłosił jednostronny akt aneksji terytorium Bośni i Hercegowiny. Ziemie te znajdowały od czasu Kongresu Berlińskiego 1878 pod okupacją austro-węgierską.

Sprawa ta wywołała tzw. Kryzys Bośniacki który przez kilka miesięcy groził wybuchem wojny europejskiej na wielką skalę.

Osłabiona Rosja zmuszona była ustąpić i skłonić Serbię do uznania faktów dokonanych.

Typ Radetzky

W tym samym czasie trwały prace nad budową kolejnej generacji pancerników.

Siegfried Popper odbył tymczasem konsultacje z konstruktorami brytyjskimi.

Był to czas przełomu technologicznego, a inżynierowie nerwowo analizowali wnioski z przebiegu wojny rosyjsko-japońskiej.

Wnioski Poppera były zbieżne z obserwacjami Royal Navy.

Bitwa pod Cuszimą wskazywała że przyszłe starcia morskie miały toczyć się z użyciem dział ciężkiego kalibru na większych odległościach, co minimalizowało skuteczność pancerników ze zróżnicowanym uzbrojeniem, budowanych z myślą o bliższych starciach (w tym czasie nadal budowano okręty z taranem na dziobie!).

Popper wyprzedzał wielu swych kolegów, ale zrozumienia dla swych koncepcji nie znalazł. Przedstawione projekty zostały odrzucone przez komisję marynarki wojennej.

Projekty Poppera zakładały budowę okrętów uzbrojonych w działa 280 mm (cztery dwu-działowe wieże) lub 305 mm (dwie podwójne i dwie pojedyncze wieże).

Plany te przewyższały planowany limit tonażowy 16 000 t, znacząco zwiększając koszt planowanych okrętów.

Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine straciła szansę na zbudowanie pierwszego drednota (ciekawe jak nazywalibyśmy dziś tą generację okrętów?).

Zamiast tego zdecydowano się na projekt ewolucyjny- bezpieczniejszy jak sądzono, czego efektem był typ Radetzky.

Zbudowano 3 jednostki tego typu:

- SMS „Erzherzog Franz Ferdinand” (położenie stępki 12.09.1907, przyjęcie do służby 5.06.1910),

-SMS „Radetzky” (położenie stępki 26.11.1907, przyjęcie do służby 15.01.1911)

-SMS „Zrínyi” (stępka 29.01.1909, przyjęcie do służby 15.09.1911).

Jednostki te mierzyły:

138,8 m długości,

24,6 m szerokości,

zanurzenie 8,1 m,

wyporność 15 845 t.

Choć Popper zmuszony był pójść na kompromisy przeforsował nowe działa o kalibrze 305 mm Škoda L/45 umieszczone w parach w przedniej i rufowej wieży artyleryjskiej.

Uzbrojenie pośrednie składało się z ośmiu dział kal 240 mm Škoda L/45 w podwójnych wieżach.

Z tego względu typ jest określany jako "pół-drednot".

Artyleria dodatkowa składała się z dwudziestu dział 100 mm Škoda L/50, sześć dział 70 mm, cztery 47 mm oraz działo szybkostrzelne o tym samym kalibrze. Zwiększono uzbrojenie torpedowe (dwie podwodne rury 450 mm pod przednią wieżą artyleryjską i jedna rufowa).

Wieże główne chronione były pancerzem 250 mm (60 mm na dachu wieży) , artylerii pośredniej 200 mm (50 mm na dachu wieży).

Okręty miały minimalną zabudowę nad pokładem, zawierała jedynie wieżę dowodzenia, niewielką kazamatę pomiędzy kominami, oraz pomocnicze stanowisko dowodzenia za drugim.

Pas pancerny miał 230 mm grubości i biegł od barbety przedniej rufowej wieży, zwężając się do 100 mm na dziobie i rufie.

Pancerz pokładowy miał 48 mm.

Nowością była zastosowana po raz pierwszy gródź przeciwtorpedowa- rodzaj podwójnego dna. Wg. koncepcji pusta przestrzeń pomiędzy pancerzem a poszyciem miała amortyzować eksplozję miny lub torpedy. Grodzie pomiędzy przedziałami wodoszczelnymi miały 150 mm grubości. Było to odważne rozwiązanie, jednak z powodu ograniczeń budżetowych nie przetestowane należycie przed zastosowaniem.

Choć Royal Navy pracowała w tym czasie nad silnikami turbinowymi, wykorzystano silniki parowe potrójnego rozprężenia, używane w poprzednich konstrukcjach.

Dwa 4-cylindrowe silniki zasilane były przez 12 kotłów, napędzające dwie śruby o podwójnych wałach napędowych. Osiągana prędkość maksymalna wyniosła 20,5 w.

Typ Radetzky przewyższał budowane w tym samym czasie włoskie okręty typu Regina Elena.

Pancerniki typu Radetzky były generalnie udanymi konstrukcjami, zwłaszcza przy sporych odgórnych ograniczeniach Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine. Zachowawczość dowództwa sprawiła jednak że dość szybko minęły swój czas.

Wejście do służby HMS "Dreadnought" wyznaczyło nowy rozdział w budownictwie okrętowym wszystkich znaczących marynarek wojennych świata.