Typ Renown cz. 2

(link do części 1 https://warshipy.pl/post/typ-renown-cz-1)

Międzywojnie

HMS "Repulse"

Krążowniki liniowe Royal Navy de facto utraciły swego "naturalnego wroga"- internowana Hochseeflotte dokonała samozatopienia w Scapa Flow 21.06.1919.

Zaraz po zakończeniu działań wojennych HMS "Repulse" został zdjęty z linii i skierowany do modernizacji, której celem było zwiększenie pancerza burtowego jednostki.

Od grudnia 1918 do stycznia 1921 roku okręt znajdował się w stoczni w Portsmouth.

Powojenne cięcia budżetowe Royal Navy, spowodowały zastosowanie swego rodzaju "recyklingu" materiałów, który stanie się wkrótce częstą praktyką na innych jednostkach.

Zdemontowany został główny pas pancerny (152 mm) w którego miejsce umieszczono pas grubości 229 mm- był to pancerz przygotowany pierwotnie dla pancernika typu Almirante Latorre "Almirante Cochrane" budowanego dla marynarki chillijskiej, przejętego przez Royal Navy i ukończonego jako lotniskowiec HMS "Eagle". Powyżej pasa znalazły się teraz płyty grubości 152 mm.

Ta miana zewnętrznie odróżniła okręt od "Renown"- dolny rząd iluminatorów został zasklepiony.

Na pokładzie zainstalowano dodatkowe blachy nad komorami amunicji (25 i 51 mm).

Dodane zostały nowe zewnętrzne bąble przeciwtorpedowe. Wzdłużnie podzielone były na dwa przedziały, w zewnętrznym zastosowano nietypowe wypełnienie odcinkami rur (w założeniu, poprzez zmiażdżenie, miały amortyzować energię wybuchu).

Szerokość jednostki wzrosła do 30,81 m.

W związku z tym zlikwidowano podwodne wyrzutnie torped, które zastąpiono ośmioma (umieszczone w parach wzdłuż śródokręcia) nawodnymi (tego samego kalibru).

Zmiany te zwiększyły wyporność pełną do 37 490 t, "bąble" częściowo skompensowały wzrost zanurzenia.

Rozpoczął się też proces systematycznego usuwania potrójnych stanowisk dział kal. 102 mm, które bardzo szybko uznano za nieudane.

Wymagały bardzo licznej-28 osobowej obsady i były zawodne.

"Repulse" znalazł się w składzie Special Service Squadron- który w latach 1923-1924 odbył podróż dookoła świata.

Trasa wiodła przez liczne kraje Commonwealth'u.

Obok roli propagandowej, rejs ten był też testem okrętu i załogi w zmiennych warunkach klimatycznych.

Plan rejsu Special Service Squadron latach 1923-1924 ( w tym HMS "Repulse").

Zaraz po powrocie dwie armaty kal. 102 mm (L/44 BL Mk IX) zostały wymienione na cztery nowocześniejsze pojedyncze kal. 102 mm, był to model L/45 QF Mk V o nowej, bruzdowanej lufie.

HMS "Renown"

W 1919 r. HMS "Renown" odbył podróż do USA, Kanady, przewożąc na swym pokładzie księcia Walii.

Okręty typu Renown, dzięki świetnym właściwościom morskim oraz reprezentacyjnej sylwetce stały się ulubionym środkiem transportu oficjeli, w tym członków rodziny królewskiej, często przeprowadzając wizyty kurtuazyjne w portach całego świata.

Kolejny rejs z księciem Walii miał miejsce w 1920 roku, tym razem do Australii.

Na przełomie 1921-1922 "Renown" reprezentował Royal Navy w podróży do Indii i Japonii.

W 1920 roku w skład Battlecruiser Squadron włączony został nowy krążownik liniowy HMS "Hood".

Jednak powojenne redukcje, jak też wkrótce przyjęty Waszyngtoński traktat morski (1922) doprowadziły do anulowania budowy kolejnych okrętów typu Admiral, a krążowniki liniowe innych typów były przerabiane na lotniskowce bądź systematycznie złomowane.

W służbie pozostawiono cztery krążowniki liniowe- HMS "Tiger", HMS "Repulse", HMS "Renown" oraz HMS "Hood", przy czym w skład Battlecruiser Squadron wchodziły trzy ostatnie okręty.

Jeszcze w 1922 roku usunięto dwa pojedyncze działa kal. 102 mm, oraz platformy startowe z wież artylerii głównej.

HMS "Renown" przeszedł za swą jednostką siostrzaną modernizację w stoczni w Portsmouth w latach 1923-1926.

Pas pancerny również został zwiększony do 229 mm (niewystarczającą ilość płyt z "Almirante Cochrane" uzupełniono nowymi).

W tym przypadku został on jednak umieszczony niżej (zachowano dolny rząd iluminatorów).

Dodano również nowe, zewnętrzne bąble przeciwtorpedowe, rezygnując jednak z wypełnień rurami, by nie przeciążać jednostki. Maksymalna szerokość kadłuba wzrosła do 31,19 m.

Ponadto zwiększono osłonę komór amunicyjnych płytami 102 mm. Masa samego pancerza wzrosła o 1600 t. Liczba armat kal. 76,2 została zwiększona do 4.

Zmiany te zwiększyły wyporność pełną do 37 150 t, natomiast prędkość jednostki spadła do 30,25 w.

Po powrocie do służby HMS "Renown" odbył rejs do Australii, tym razem z księciem Yorku (późniejszym królem Jerzym VI) na pokładzie.

W drodze powrotnej na okręcie wybuchł, niegroźny na szczęście, pożar w maszynowni.

Obydwa krążowniki liniowe typu Renown odbywały też wspólne manewry w ramach Home Fleet aż do końca lat 20-tych.

Lata 30-te

W rezultacie podpisania Londyńskiego Traktatu Morskiego z 1930 roku Royal Navy wycofała ze służby HMS "Tiger".

"Repulse" na początku lat 30-tych został wyposażony w dwa zestawy artylerii przeciwlotniczej kal. 40 mm (L/49 Mk V)- słynne "pom-pomy".

Pierwsze zestawy "pom-pomów' zainstalowano na pokładzie HMS "Repulse" wg. schematu

Był to jedynie wstęp do kolejnej- tym razem generalnej, modernizacji okrętu.

Generalna Modernizacja HMS "Repulse"

Krążownik liniowy został zmodernizowany w stoczni w Portsmouth w latach 1933-1936.

W ramach tych prac zwiększono grubość pancerza nad maszynowniami z 76 do 89 mm. Poprawiono osłonę komór amunicyjnych na dziobie i rufie do grubości 146 mm.

Wzmocniono również poziomą ochronę pomieszczeń maszynowni, do 89 mm.

Ponownie przebudowane zostały bąble przeciwtorpedowe, przy czym, w celu odciążenia, usunięto z nich rury stalowe.

Zredukowano liczbę dział kal. 102 do 12 (cztery trzy-lufowe wieże). Zyskana przestrzeń została wykorzystana przez nowe uniwersalne działa kal. 102 mm (L/45 Mk XV) na nowych dwu-działowych kazamatowych wieżach.

Dodano kolejne dwa zestawy "pom-pomów" na łożu Mk VI.

Dodatkowo dodano osiem karabinów maszynowych plot. kal 12,7 mm Vickersa L/62 (Mk III).

Zmianie nie uległy działa artylerii głównej, natomiast przebudowano system kierowania ogniem.

Dla armat głównych była to centrala Mk IV.

Dla dział przeciwlotniczych zastosowano centrale Mk 1 i Mk II.

Liczba dalmierzy zwiększyła się d 12 ( po 3 szt o bazie optycznej 9.14 m i 4,57 m, 4 szt o bazie optycznej 3,65 i 2 szt o bazie optycznej 2,74 m).

Znacznej przebudowie poddano nadbudówki.

Usunięto platformy startowe na wieżach i zamontowano poprzeczną katapultę (pierwszą w Royal Navy) pomiędzy tylnym kominem a masztem rufowym.

Przy tylnym kominie umiejscowiono dwa stałe hangary lotnicze.

Na okręcie bazować mogły 2-4 wodnosamoloty (początkowo Blackburn Shark, następnie Fairey Swordfish, finalnie Submarine Walrus).

Przebudowano ponadto układ pomieszczeń, stanowisk dowodzenia i konfigurację reflektorów.

Wszystkie te zmiany zwiększyły wyporność pełną do 38, 383 t.

Zanurzenie zwiększyło się aż do 9,84 m, co odbiło się negatywnie na osiągach jednostki.

HMS "Repulse" osiągnął 28,36 w podczas prób morskich.

Schemat HMS "Repulse" po modernizacji 1933-1936 r.

"Repulse" po powrocie do służby w maju 1936 roku, został skierowany na Morze Śródziemne.

Wobec wybuchu Wojny Domowej w Hiszpanii, Wielka Brytania przyjęła postawę neutralną i politykę nieinterwencji. Istotne interesy w basenie Morza Śródziemnego wymagały jednak wymownej obecności specjalnie sformowanego zespołu, na czele którego stanął krążownik liniowy.

Wycofany do Home Fleet w 1938 roku, "Repulse" przeszedł jeszcze mniejszą modernizację, w czasie której usunięto 4 działa uniwersalne 102 mm Mk XV na lawetach Mk XVIII, zastąpione pojedynczymi działami 102 mm L45 na lawetach MK IV.

HMS "Repulse" schemat z roku 1938.

Okręt dostosowano do kolejnego zadania jakie otrzymał- jednostki eskortującej brytyjską parę królewską podczas podróży do USA i Kanady (maj 1939).

Była to ważna wizyta ze względu na radykalnie zaogniającą się sytuację polityczną w Europie.

Po powrocie HMS "Repulse" odbywał częste manewry na kanale La Manche i Morzu Północnym wraz z siłami głównymi Home Fleet.

Ta demonstracja siły nie zapobiegła agresji niemieckiej na Polskę.

Kompleksowa przebudowa HMS "Renown".

HMS "Renown" pełnił w pierwszej połowie lat 30-tych aktywną służbę, przechodząc jedynie niewielkie zmiany w latach 1931-1932, gdy zdemontowano jedną z potrójnych wież 102 mm, i zainstalowano pierwsze stanowisko 40 mm "pom-pomów".

Kolejne dodano w 1933 roku, jednocześnie montując 3 poczwórne karabiny maszynowe plot. kal 12,7 mm Vickersa L/62 (Mk III).

"Renown" został przydzielony do Mediterranean Fleet w 1935 roku, by stanowić przeciwwagę dla działań Regia Marina w związku z włoską inwazją na Abisynię.

Okręt, stacjonując w Gibraltarze, był sprawcą niefortunnej kolizji 23.01.1935 roku z HMS "Hood". Podczas ćwiczeń u brzegów Hiszpanii "Renown" uderzył dziobem w lewą burtę w okolicach rufy. "Hood" został uszkodzony w śrubę napędową i burtę, podczas gdy "Renown" odniósł jedynie nieznaczne uszkodzenia.

Nie przeszkodziło to we wzięciu udziału w uroczystym przeglądzie okrętów Royal Navy z okazji srebrnego jubileuszu panowania króla Jerzego V jaka odbyła się w Spithead 16.06.1935 roku.

Uroczystości zgromadziły 160 jednostek Royal Navy wszystkich typów.

Royal Navy utrzymywała stan podwyższonej gotowości aż do końca podboju Etiopii, zaraz potem, we wrześniu 1936 roku HMS "Renown" został skierowany do całkowitej modernizacji.

Zakres zmian okazał się znacznie szerszy niż na siostrzanym HMS "Repulse" i zmienił niemal każdą część konstrukcji krążownika liniowego.

W przeciwieństwie do "Repulse" zmodernizowano uzbrojenie główne. Zwiększono donośność dział poprzez większy kąt podniesienia luf.

Zasięg wzrósł do ponad 29 000 m (przy standardowym ładunku miotającym) i nawet ponad 33 000 m (przy wzmocnionym ładunku miotającym). Lufy przystosowano do pocisków o nieco większej masie (z 871 kg do 879 kg).

Działa te oznaczano odtąd symbolem Mark I N.

Ostatecznie usunięto całą artylerię dodatkową kal. 102 mm na potrójnych lawetach, zastąpioną przez 20 dział uniwersalnych kal. 114 mm (L/45 Mk III) na podwójnych stanowiskach. Były to działa stosowane na nowych typach niszczycieli Royal Navy.

Na pokładzie znalazły się trzy zestawy "pom-pom" kal. 40 mm (ośmiolufowe) L/39 Mk VIII.

Obronę przeciwlotniczą uzupełniły cztery poczwórne zespoły karabinów kal. 12,7 mm Vickersa (L/62 Mk III).

Całkowicie zmieniono system kierowania ogniem zarówno dla dział artylerii głównej (centrala Mk VIII), system dalmierzy (baza optyczna 9,14 m na wieży B, baza optyczna 4,57 m na wieżach A i Y).

Dla dział uniwersalnych kal. 114 mm zastosowano po cztery przyrządy celownicze i przeliczniki artyleryjskie typu Mk IV (dla celów morskich i powietrznych), cztery typu Mk VII (dla celów morskich), dalmierze o bazie optycznej 4,57 m.

Dla "pom-pom" trzy zestawy Mk III.

Pierwotne, podwodne wyrzutnie torped zostały zlikwidowane. W zamian osiem stałych wyrzutni kal. 533 mm umiejscowiono w czterech podwójnych zestawach na pokładzie.

Całkowicie przebudowano napęd krążownika liniowego.

Usunięte zostały kotły typu Babcock- Wilcox, które zastąpiono efektywniejszymi kotłami Admiralicji.

Zajmowały one znacznie mniej przestrzeni, co pozwoliło zmniejszyć ilość kotłowni. Zyskane miejsce pozwoliło na zwiększenie zbiorników paliwa.

Turbiny zostały wymienione na nowe- systemu Parsonsa, z przekładniami redukcyjnymi. Również i te urządzenia dzięki mniejszym rozmiarom i wadze pozwoliły wygospodarować miejsce na dodatkowy magazyn amunicyjny dla dział uniwersalnych 114 mm.

Wzmocniono opancerzenie poziome, gdzie dwuwarstwowy pancerz miał teraz łącznie 127 mm grubości w rejonie komór amunicyjnych i przy nowych stanowiskach dział uniwersalnych kal. 114 mm.

Nowe pół-kazamatowe wieże tych dział zbudowano ze stali od 25- 51 mm grubości.

Nad przedziałami maszynowni pancerz zwiększono do 76 mm.

Przebudowana została nadbudówka. Została rozszerzona na całą szerokość okrętu. Zbudowano potężny mostek, a obydwa kominy zostały przesunięte w tył (dzięki przebudowie maszynowni).

Wymieniono obydwa maszty- przedni przesunięto pomiędzy mostek a komin, otrzymał on lekką konstrukcję. Maszt rufowy wymieniono na palowy, o znacznie skróconej wysokości.

Podobnie jak na "Repulse" nadbudówka dziobowa i rufowa rozdzielona została poprzeczną katapultą lotniczą (typ DIII H). Na wysokości rufowego komina znalazły się hangary. Okręt mógł posiadać do czterech wodnosamolotów na pokładzie.

Ponownie zmieniono konfigurację reflektorów.

Ostatecznie nowy układ napędowy całkowicie skompensował wzrost masy wzmocnionego opancerzenia.

Waga okrętu nieznacznie spadła i przy masie pełnej 36,080 t zanurzenie wynosiło 9,3 m.

Podczas prób morskich, przeprowadzonych w lipcu 1939 roku "Renown" osiągnął prędkość 30,1 w.

Zakres prac był niemal równoznaczny z budową okrętu od nowa, co potwierdzała nowa rola jaką otrzymał HMS "Renown"- szybkiej jednostki eskortowej lotniskowców.

Schemat HMS "Renown" po generalnej przebudowie 1936-1939 r.

"Renown" został oficjalnie ponownie wcielony do Royal Navy 2.09.1939- zaledwie dzień przed brytyjską deklaracją wojny wobec Niemiec, która nastąpiła 3.09.1939 roku.

Międzywojnie było okresem intensywnej pokojowej służby krążowników liniowych typu Renown.

Ciąg modernizacji jakim poddano okręty przyniósł im żartobliwe przydomki "HMS Refit" i "HMS Repair".

Zasadniczo okręty przeszły ewolucję od lekko opancerzonych krążowników liniowych do szybkich okrętów liniowych.

Najbardziej pełnie koncepcja ta została zrealizowana na "Renown" dzięki ostatniej modernizacji 1936-1939.

Admiralicja planowała przeprowadzenie podobnych zmian zarówno na HMS "Repulse", a zwłaszcza na flagowym HMS "Hood", jednakże wybuch II Wojny Światowej uniemożliwił te zamierzenia.

W trzeciej- ostatniej części, prześledzimy służbę krążowników liniowych typu Renown podczas II Wojny Światowej.

HMS "Renown". Rok 1920.

HMS "Renown".

HMS "Renown" w Melbourne. Rok 1920.

HMS "Renown" podczas wizyty w Australii.

Rozciągane "tenty" były powszechnie stosowane na okrętach Royal Navy podczas służby w gorących strefach klimatycznych.

HMS "Renown" podczas wizyty w Australii.

Krążowniki liniowe typu Renown stały się wizytówką Royal Navy i były tłumnie odwiedzane podczas wizyt w krajach Commonwealth'u.

Widok z pokładu HMS "Hood" na HMS "Repulse" podczas rejsu Special Service Squadron na Morzu Tasmana.

Special Service Squadron w Melbourne.

Na pierwszym planie widoczny HMS "Danae" (później przekazany Marynarce Wojennej RP jako ORP "Conrad").

Dalej widoczny HMS "Repulse"- wyraźnie widoczna jest warstwa pancerza dodana podczas pierwszej powojennej modernizacji okrętu.

17.03.1924.

HMS "Repulse". Widok od rufy.

Wyraźnie widoczne są masywne trzylufowe stanowiska armat kal. 102 mm, platforma startowa na wieży Y oraz dodany podczas modernizacji pas pancerny, który zasłonił rząd iluminatorów.

Rok 1924.

Edward, książę Walii (późniejszy król Edward VIII) wchodzi na pokład HMS "Repulse"

HMS "Repluse podczas ćwiczeń w 1926 roku.

HMS "Repluse" i HMS "Renown" podczas wspólnych manewrów w drugiej połowie lat 20-tych.

Łatwo odróżnić "Repluse" po wyższym pasie pancernym niż na siostrzanym "Renown".

Załoga HMS "Repulse" urządza turniej fechtunku. W tle widoczny HMS "Tiger".

Pojedyncze działo kal. 102 mm BL 4-inch Mk IX

Wieża dział kal. 102 mm BL 4-inch Mk IX jeszcze przed montażem.

"102" na rufowym stanowisku na pokładzie HMS "Repulse"

Trzylufowe stanowisko działek 102 mm.

Wymagało licznej-28 osobowej obsady .

Uważano je za zawodne i niewygodne w obsłudze.

Ćwiczenia torpedowe na HMS "Repulse".

Podobne wyrzutnie zostały zainstalowane na HMS "Renown" dopiero pod koniec lat 30-tych XX w.

HMS "Renown" wchodzi do portu Fremantle, podczas wizyty Alberta, księcia Yorku (późniejszego króla Jerzego VI).

18.05.1927 r.

Typowe stanowisko ośmiolufowych zespołów kal. 40 mm (L/49 Mk V)- ("pom-pom")

Zaczęto je montować na okrętach typu Renown od początku lat 30-tych XX Wieku,.

HMS "Repulse" podczas modernizacji w 1933-1936 r.. Portsmouth.

Działa uniwersalne kal. 102 mm L/45 Mk XV na eksperymentalnych wieżach kazamatowych na HMS "Repulse".

Działa te zamontowano podczas modernizacji w latach 1933-1936 i usunięto w 1938 roku.

HMS "Repulse" podczas służby na wodach hiszpańskich. Na wieży B namalowano barwy państwa neutralnego.

Zdjęcie wykonane z pokładu lotniskowca HMS "Courageous" ukazuje kolejno; krążownik liniowy HMS "Renown", dalej HMS "Hood", na dalszym planie znajduje się pancernik HMS "Valiant" podczas gali z okazji Srebrnego Jubileuszu panowania króla Jerzego V.

16.06.1935 rok.